W tym roku nie będzie Literackiej Nagrody Nobla. Wszystko przez skandale seksualne

- Podjęliśmy decyzję o nieprzyznawaniu w tym roku literackiego Nobla po długich i intensywnych dyskusjach. Zaufanie do nas jest zbyt niskie, dlatego zdecydowaliśmy o wstrzymaniu wyboru tegorocznego laureata - ogłosił wczoraj Anders Olsson, pełniący obowiązki sekretarza Akademii Szwedzkiej.

„Decyzja o nieprzyznawaniu nagrody w tym roku podkreśla powagę sytuacji i pomoże chronić reputację Nagrody Nobla w dłuższej perspektywie” - napisał z kolei Carl-Henrik Heldin, prezes zarządu Fundacji Noblowskiej, która realizuje testament Alfreda Nobla.

O skandalach w gronie akademików słychać było od tygodni. Teraz okazało się, że decyzji o nagrodzie nie miałby po prostu kto podjąć. Z liczącej pierwotnie 18 członków Akademii Szwedzkiej pozostało w niej już tylko 10 osób. W Akademii zaczęło zwyczajnie brakować literaturoznawców, a większość członków to językoznawcy.

Masowe odejścia uczonych mają bezpośredni związek ze skandalem, jaki wybuchł jesienią 2017 r., gdy znany francusko-szwedzki fotografik, reżyser i celebryta Jean-Claude Arnault, skądinąd mąż członkini Akademii Katariny Frostenson, został oskarżony o to, że był źródłem przecieków. Ujawniał wcześniej dziennikarzom, kto zostanie nagrodzony literackim laurem.

Przede wszystkim jednak na fali kampanii #MeToo kulisy afery opublikował dziennik „Dagens Nyheter”. Arnault miał od ponad 20 lat zwabiać kobiety do należących do Akademii mieszkań w Sztokholmie i w Paryżu, a także do prowadzonego przez siebie i małżonkę prestiżowego klubu literackiego. Miał je tam „molestować”. Osiemnaście kobiet oskarżyło go wprost o wykorzystywanie seksualne i gwałty. Pięć z nich zdecydowało się złożyć doniesienie. Część zarzutów została jednak przez prokuraturę umorzona z powodu przedawnienia lub braku dowodów.

Śledztwo, częściowo utajnione, wykazało także, że w Akademii dochodziło do konfliktu interesów podczas podejmowania decyzji o hojnych dotacjach. Już pod koniec kwietnia szwedzki prokurator z Urzędu ds. Przestępstw Gospodarczych poinformował, że wszczął postępowanie związane z działalnością Akademii Szwedzkiej.

Emocje sięgnęły takiego poziomu, że głos w sprawie skandalu zmuszony została zabrać patron Akademii Szwedzkiej, czyli król Szwecji Karol XVI Gustaw. Specjalnym postanowieniem zmienił statut tej instytucji, dzięki czemu możliwe ma być uzupełnienie jej składu. Odnosząc się do tego Anders Olsson wyraził nadzieję, że instytucji uda się przywrócić zaufanie.