Walczą o zabytkowe domy w Zakopanem. Zostali za to odznaczeni ZDJĘCIA

Złota odznaka za opiekę nad zabytkami to odznaczenie ustanowione w 1962 roku. Nadaje je Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Mogą je otrzymać osoby, które zajmują się utrzymaniem dóbr kultury zgodnie z zasadami opieki nad zabytkami, lub popularyzujące zagadnienia, związane z działalnością konserwatorską.

W tym roku odznaki zostały wręczone w zakopiańskiej Willi Oksza. Dokonała tego dr hab. Katarzyna Zalasińska, dyrektor Narodowego Instytutu Dziedzictwa.

- Wszystko zaczyna się od jednostki i to jednostki zmieniają świat. I takie jednostki, które oddały cały swoje życie nierzadko, by zajmować się architekturą drewnianą, dziedzictwem kulturowym są również w Zakopane. W ramach Międzynarodowego Dnia Ochrony Zabytów chcemy podziękować za ich trud, zaangażowanie, docenić i podziękować za to co przez lata robią – mówiła Katarzyna Zalasińska.

W tym roku docenione zostało zaangażowanie właścicieli dwóch obiektów drewnianych – Domu Doktora przy ul. Witkiewicza w Zakopanem, a także Domu Jana Sztaudyngera przy ul. Piłsudskiego. Odznakę odebrały Magdalena Kraszewska (Dom Doktora) i Dorota Sztaudynger – wnuczka fraszkopisarza Jana Sztaudyngera. Wśród odznaczonych znalazł się także Michał Murzyn – dyrektor Muzeum Tatrzańskiego.

- Bo z punktu widzenia wspierania też samych miłośników, to wsparcie instytucjonalne jest niezwykle potrzebne. Muzeum Tatrzańskie jest niezwykle ważnym partnerem – mówiła Zalasińska.

Pani Magda Kraszewska to przykład osoby, która mocno walczyła o uratowanie Domu Doktora – szczególnie w ostatnich miesiącach, gdy budynek strawił pożar pod koniec 2023 roku.

- Niezwykle heroiczna walka, ale też przykład ogromnego zaangażowania ludzi, którzy ruszyli z pomocą. W pomoc dla Domu Doktora zaangażowało się bardzo wiele osób, w tym także nasz instytut – mówi Katarzyna Zalasińska.

Dorota Sztaudynger otrzymała odznaczenie za opiekę nad domem wybitnego pisarza – Jana Sztaudyngera. Budynek ten jest zamieszkały, ale i udostępniany do zwiedzania.

- Dbanie o ten dom to zadanie niełatwe, ale i wielopokoleniowe. Moi pradziadkowie kupili ten dom w 1932 roku. Już wówczas nie było im łatwo. Powojenne dzieje tego domu i kwestia jego utrzymania również napotykała wiele problemów. Do budynku zostały dokwaterowane osoby, w każdym pokoju umieszczono jedną rodzinę – opowiada pani Dorota. - Myślę, że największe zasługi w dbaniu o ten dom miała moja babcia Zofia. Jej mąż Jan jak to poeta – bujał w obłokach. Jego żona Zofia doskonale się jedna sprawdziła na tym posterunku. Po śmierci mojego dziadka, babcia Zosia samodzielnie remontowała ten dom dbając o niego i o spuściznę dziadka. Potem dbała o budynek moja mama Anna Sztaudynger-Kaliszewicz, a teraz ja za niego odpowiadam – mówi pani Dorota.

Dla niej codzienne staranie o ten dom jest radością:

[cyt]- Jest też trudne, ale miałam wsparcie różnych instytucji, urzędów ochrony zabytków, które aktywnie wspierają takie osoby jak ja. Pomoc była w utrzymaniu domów i kolejnych remontach. Dla mnie oczywiście było wyzwaniem udział w konkursach na dofinansowanie. Musiałam się tego uczyć, ale udawało się – mówi.

Z kolei Muzeum Tatrzańskie nie tylko wspomaga prywatnych właścicieli zabytków, ale także samo dba o zabytki.

- Muzeum Tatrzańskie posiada 13 obiektów, wszystkie są zabytkowe. To zarówno budynki drewniane, jak i murowane. Opiekujemy się wszystkimi zabytkami, to jest nasz priorytet. Od 2016 roku wyremontowaliśmy 11 naszych budynków. Nie było to łatwe zadanie. Staramy się by były to remonty wzorcowe, by stanowiły przykład dobrego zachowania dziedzictwa. Że nawet to co niektórzy nazywają ruinami, da się doprowadzić do stanu świetności, że można się tym chwalić – mówi Michał Murzyn, dyrektor Muzeum Tatrzańskiego.