Uroczystość odbyła się w piątek w nowej siedzibie Instytutu Pamięci Narodowej przy ul. Czarnieckiego w Krakowie.
- Jest to wyraz wdzięczności Rzeczpospolitej wobec swoich bohaterów. Ojczyzna, Polska jest Wam winna tę pamięć. Taką pamięć, na jaką zasługiwali i zasługują żołnierze AK, ci, którzy działali w czasach zaborów, walczyli w powstaniach, sprzeciwiali się tym wszystkim, którzy byli za likwidacją Polski, przeciwko niepodległości – zwrócił się do wyróżnionych zastępca prezesa IPN dr Mateusz Szpytma.
Odznaczenia za zasługi w działalności na rzecz niepodległości i suwerenności Polski oraz respektowania praw człowieka w PRL odebrali: Józef Kazimierz Borys, Mieczysław Lebdowicz, Tadeusz Witold Rudkowski, Tomasz Dariusz Topielec, Bogdan Jerzy Sekuła, Stanisława Irena Wodyńska, Maria Stefania Żychowska. Prezydent uhonorował Krzyżem Wolności i Solidarności również Lesława Dykacza i Mieczysława Pyzię. Pośmiertnie odznaczeni zostali Czesława Łach i Krzysztof Andrzej Talczewski.
- W większości działamy na terenie małych ojczyzn, starając się przypominać społeczeństwu naszych bohaterskich przodków i pamiętać o miejscach walki i śmierci. To nie jest żadna zasługa z naszej strony, to jest nasza służba narodowi – mówiła w imieniu uhonorowanych dr Maria Żychowska, która na uroczystości przywołała słowa oświeceniowego poety ks. Stanisława Konarskiego: "Nie masz zasług: te co my zowiemy zasługi, są tylko ku ojczyźnie wypłacone długi".
Pełnomocnik wojewody małopolskiego. ds. kombatantów i osób represjonowanych Marcin Tatara dodał, że wręczone Krzyże są też "wskazówką dla młodych pokoleń, jak należy postępować".
- Należy być w swoich przekonaniach twardym, uczciwym, i wywiązywać się z obowiązków w sposób uczciwy i dokładny. (…) Państwo swoją postawą pokazujecie młodym pokoleniom, jak należy postępować – podkreślił.
Wydarzenie zakończył występ duetu muzycznego, artystów Opery Krakowskiej: Jacka Wróbla i Olga Piotrowskiej-Cender.
Komu przyznawane są te odznaczenia?
Krzyż Wolności i Solidarności został ustanowiony przez Sejm RP 5 sierpnia 2010 r. Po raz pierwszy przyznano go w czerwcu 2011 r., przy okazji obchodów 35. rocznicy protestów społecznych w Radomiu. Krzyż nadawany jest przez Prezydenta RP na wniosek prezesa IPN działaczom opozycji wobec dyktatury komunistycznej, za działalność w latach 1956–1989 na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowanie praw człowieka w PRL. Pierwowzorem Krzyża Wolności i Solidarności był Krzyż Niepodległości ustanowiony w 1930.
