Województwo Małopolskie uznało, że dotychczasowe działania służące walce ze smogiem zawiodły. Dlatego rada ds. ekoMałopolski zaproponowała radykalne zmiany w Planu Ochrony Powietrza (POP) dla województwa. Te mają być wprowadzone szybko bo władze regionu liczą, że ze smogiem uda się wygrać pierwszą wojnę już w 2023 roku czyli za 3 lata. W tym roku Małopolska ma bowiem osiągnąć poziom emisji pyłów zawieszonych PM10, PM2,5, benzo(a)pirenu i dwutlenku azotu określany zarówno przez polskie jak i europejskie prawo za bezpieczny dla ludzi.
Gdy tylko założenia aktualizacji Planu Ochrony Powietrza zostały opracowane marszałek Kozłowski ogłosił serię spotkań konsultacyjnych, które odbędą się w całym województwie. W ich trakcie urzędnicy marszałkowscy przekażą swoim kolegom po fachu z gmin, powiatów i miast koncepcje zmiany prawa.
Pierwsze z takich spotkań odbyło się w zeszły piątek w Nowym Targu. Jako, że był na nim obecny także dziennikarz "Krakowskiej" jako pierwsi wiemy w jaki sposób marszałek województwa chce walczyć o czyste powietrze. Oto główne założenia POP:
1. Podobnie jak w uchwale z 2017 roku województwo zakłada, że do 2022 roku znikną z jego ternu wszystkie tz. pozaklasowe piece węglowe a rok później kotły węglowe klasy emisyjnej 2 i 3. Tu nic się nie zmienia
2. Drugi punkt planu jest już jednak nowy. Otóż w miejscowościach uzdrowiskowych (m.in. Szczawnica, Krynica, Muszyna, Rabka) planuje się wprowadzić zakaz montowania nie tylko kotłów węglowych, ale też tych na biomasę czyli inaczej mówiąc... pellet. To zupełna rewolucja bo dotychczas takie uważało się za "czyste". teraz jednak uznano, że i pelletowce emitują dym więc w uzdrowiskach ma ich nie być. Urzędnicy zakładają, że w nowych budynkach powstających w uzdrowiskach nie będzie już można montować takich kotłów od 2021 roku. Z kolei te już istniejące będą musiały zniknąć do 2027 roku.
3. Nowość. W miejscowościach "nieuzdrowiskowych" pellet będzie można nadal stosować. Będzie to już jednak inne paliwo jak obecnie. Marszałek chce bowiem narzucić mu jeszcze bardziej rygorystyczną normę smolistości.
4. Nowość. Pod lupę urzędników pójdą też kominki. Te najstarsze odejdą do lamusa i zostaną zakazane. Dalej będzie można posiadać takie urządzenie, ale tylko z "zamkniętą komorą spalania" czyli takie w których ogień pali się za specjalną szybą.
5. Nowość. Tu wiele gmin czeka kolejna rewolucja. Urząd marszałkowski w Krakowie chce bowiem by w każdej gminie obowiązkowo działała... straż gminna (jedna taka jednostka będzie mogła być jednak wspólna dla kilku gmin), która dostanie spore uprawnienia proekologiczne, ale też i wymierne do policzenia zadania. Straże gminne będą miały obowiązek najpóźniej w ciągu 24 godzin udać się do budynku który wskazano w donosie jako "mocno kopcący" z komina. Dodatkowo straż gminna będzie musiała pełnić dyżury 24 godziny na dobę i każdego roku skontrolować "na wyrywki" minimum 10 procent wszystkich nieruchomości działających na terenie jej podległym.
6. Nowość. Urzędnicy z urzędów gmin czy miast będą musieli też stworzyć bardzo dokładny rejestr wszystkich nieruchomości i ustalić jaka forma ogrzewania występuje w każdym z nich. Rejestr taki będzie aktualizowany dco 3 miesiące a to czy zadeklarowane w nim fakty są prawdziwe będzie sprawdzać Straż Gminna czy Miejska.
7. Nowość. W dni w których Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska ogłosi alarmy smogowe dla danych miast urzędnicy będą musieli wprowadzić zakaz wjazdu samochodów do ich centrów a w teren ma wyruszyć jeszcze więcej kontroli straży miejskiej jak normalnie. Obligatoryjnie samorządy będę tez musiały w te dni wprowadzać darmową komunikację miejską i zakazywać dzieciom w szkołach czy przedszkolach wychodzenia na zewnątrz.
Żeby jednak nie było, że Województwo jedynie zakazuje do POP proponuje się wprowadzenie tez wielu zapisów ułatwiających wymianę kotłów na bardziej ekologiczne.
1. Nowość. Każda gmina musi przeznaczyć minimum 1 procent swojego rocznego budżetu na Odnawialne Źródła Energii.
2. Będą dopłaty do wymiany kotłów, ale nie będzie już dofinansować kotłów (choćby najnowocześniejszych) na węgiel.
3. Nowość. UM wreszcie zrozumiał też, że wielu osób nie stać na wymianę pieca nawet pomimo dotacji. Ta jest wypłacana bowiem dopiero po zakończeniu robót przez hydraulika. W praktyce taki mieszkaniec musi więc najpierw za swoje pieniądze zapłacić za remont kotłowni a później uzyska zwrot części kosztów. Teraz ma być inaczej bo ludzie będę dostawać pieniądze w formie zaliczki z góry!
4. Nowość. Aktualizacja POP dla Małopolski zawiera tez jeszcze jedną rewolucję. Urzędnicy wreszcie przytomnie uznali, że sama wymiana kotłów węglowych na gaz, pellet czy pompę ciepła nic nie da jeśli ludzi nie będzie stać na późniejsze opłacanie rachunków za ogrzewanie. Dlatego proponuje się wprowadzenie dopłat osłonowych dla osób najbiedniejszych zagrożonych tz. "wykluczeniem energetycznym".
W ciągu najbliższych dni opisane powyżej plany aktualizacji POP dla Małopolski będą przedstawione także w Krakowie (13 i 15 stycznia), Tarnowie (14 stycznia), Chrzanowie (16 stycznia) oraz Nowym Sączu (17 stycznia). Na każdym z nich twórcy Planu wysłuchają uwag urzędników i na początku lutego opracują ostateczny projekt zmian. Wówczas będą je jeszcze raz konsultować już z samymi mieszkańcami regionu. Wszystko po to by do końca lutego projekt radykalnych jakby nie było zmian przyjął Sejmik Wojewódzki.
A co o proponowanych zmianach myślą sami mieszkańcy. Tu zdania są podzielone.
- Dla mnie pomysł z likwidacją pieców na pellet w uzdrowiskach jest dziwny - mówi Adam Misiniec, mieszkaniec Rabki. - Poł roku temu wprowadziłem się do nowego domu. Kupiłem do niego za 14 tysięcy złotych piec na pellet. Ponoć bardzo ekologiczny. I co teraz okazuje się, że do 8 lat będę musiał go wyrzucić?
Są też jednak osoby, które uważają, że całkowity zakaz używania kotłów na paliwa stałe (węgiel i pellet) powinien być wprowadzony nie tylko w uzdrowiskach, ale i miejscowościach turystycznych nie posiadających takiego statusu (np. Zakopane, Białka, Bukowina, Kościelisko, Jurgów).
- Tu przecież odpoczywa i np. jeździ na nartach więcej ludzi jak mieszka w takiej Rabce - uważa Marek Brynkus, narciarz z Warszawy.
Najwięcej kontrowersji pojawiało się jednak gdy pytaliśmy ludzi o Straż Gminną w każdej gminie i obowiązkowe kontrole. Zdaniem sporej ilości osób będzie to oznaczać, że wśród sąsiadów zacznie się zwykłe... donosicielstwo.
WIDEO: Krótki wywiad
