2,5 tysiąca kopciuchów wciąż zatruwa powietrze w Chrzanowie i okolicy. Co grozi ich właścicielom?

Korzystanie z tzw. kopciuchów jest obecnie zakazane. Osoby, które nie zastosowały się do przepisów w razie kontroli mogą zostać ukarane mandatem do 500 zł lub w przypadku skierowania sprawy do sądy grzywną w wysokości do 5 tys. zł. Taka kara może być nakładana wielokrotnie, w przypadku dalszego korzystania z nieprzepisowej instalacji grzewczej. Tyle mówią przepisy, a jak wygląda to w praktyce?

Problem kotłów poniżej 3 klasy często dotyczy osób mniej zamożnych, których zwyczajnie nie stać na ich wymianę lub co też czasem się zdarzenia nie chcą ich wymienić na bardziej nowoczesne, uważając że obecnie użytkowane piece są dobre, a smog to efekt działalności wielkich przedsiębiorstw. Oczywiście gminy oferują dopłaty do wymiany kotłów, jednak nie pokrywają one w całości kosztów inwestycji. Mieszkańcy z własnej kieszenie muszą wyłożyć kilka tysięcy złotych.

Choć wszyscy są równi wobec prawa to jednak karanie osób, których nie stać na wymianę pieca może budzić pewne dylematy moralne. Jak zwykle w takich sytuacji w pierwszej kolejności ludzie są edukowani i pouczani, jednak w końcu trzeba będzie podjąć bardziej zdecydowane kroki, by rozwiązać problem. Niewykluczone, że konieczne okaże się tu stworzenie nowego rozwiązania w takich przypadkach. Wsadzenie kogoś do więzienia za niepłacenie kolejnych mandatów za posiadania kopciucha na pewno takim nie będzie.

Warto przypomnieć, że do końca 2026 roku trzeba wymienić także kotły posiadają klasę 3 lub klasę 4.

Na terenie gminy Chrzanów wg informacji zawartej w systemie Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków pozostało do wymiany jeszcze 1068 kotłów bezklasowych. Gmina Chrzanów w ciągu całego roku przeprowadza planowe oraz interwencyjne kontrole, podczas których upoważnieni do tego pracownicy Urzędu Miejskiego w Chrzanowie pobierają próbki popiołu odpadu paleniskowego, informują mieszkańców o możliwościach dofinansowania do wymiany starych, nieefektywnych źródeł ciepła zarówno ze środków gminnych jak i w ramach programu priorytetowego Czyste Powietrze.

W Gminie Chrzanów przeprowadzana jest także analiza spalin z kominów palenisk domowych za pomocą bezzałogowego systemu latającego - drona. Gmina skierowała do mieszkańców pisma zawierające informacje o terminie użytkowania kotłów bezklasowych oraz konieczności ich wymiany jak również ulotki, dotyczące uchwały antysmogówej dla małopolski - informuje Aneta Nowak, Dyrektor Wydziału Gospodarki Komunalnej w Urzędzie Miejskim w Chrzanowie.

Gmina organizuje również spotkania budujące świadomość ekologiczną mieszkańców, na których poruszane są m. in. zagadnienia
dotyczące sposobów ogrzewania, OZE oraz zapisów uchwały antysmogowej.

Szacuje się, że na terenie całej gminy Trzebinia jest około 1500 urządzeń grzewczych bezklasowych. Gmina Trzebinia podejmuje wiele działań, by zachęcić mieszkańców do wymiany starych kotłów i skutecznie im w tym pomaga. Od 2018 roku, w ramach realizacji Gminnego Programu Ograniczenia Niskiej Emisji, do mieszkańców trafiło blisko 3 mln zł dotacji na wymianę starego źródła ciepła na ekologiczne.

Na wniosek Burmistrza w 2024 roku zwiększono wysokość dotacji do wymiany wysokoemisyjnych źródeł ciepła na ekologiczne. W ramach Programu Ograniczenia Niskiej Emisji dla gminy Trzebinia dofinansowanie do wymiany starych kopciuchów wzrosło o 1 000 zł i w 2024 roku wyniosło maksymalnie 5 000 zł brutto. O ile w 2023 roku Gmina przydzieliła 47 dotacji, w tym roku aż 75, w tym: 64 na kotły gazowe, 7 na pompy ciepła i 4 na kotły na pellet. Zrealizowano tym samym wszystkie złożone przez mieszkańców wnioski. Kwota udzielonych dotacji wyniosła 368 000 zł! Początkowo w budżecie zarezerwowano 224 000 zł na ten cel, jednak z uwagi na duże zainteresowanie mieszkańców dopłatami, burmistrz wygospodarował dodatkowe pieniądze, które trafiły do wnioskodawców.

Mieszkańcy mogą skorzystać z Programu "Czyste Powietrze". W Urzędzie Miasta w Trzebini jest zatrudnionych dwóch ekodoradców, którzy na bieżąco udzielają informacji o możliwości pozyskania pieniędzy na termomodernizację budynku, pomagają w wypełnianiu wniosków o dofinansowanie i rozliczenie dotacji, regularnie organizują otwarte spotkania informacyjne dla mieszkańców w tym temacie - informuje Anna Jarguz, rzecznik prasowa Urzędu Miasta w Trzebini.

Dodatkowo Gmina prowadzi szereg działań edukacyjnych, także dla dzieci i młodzieży. Od 2021 roku realizowany jest program „Trzebinia po stronie natury”, w ramach którego prowadzone są liczne eko-akcje. Gmina dystrybuuje ulotki informacyjne o możliwościach dofinansowania i o obowiązujących zapisach "uchwały antysmogowej" dla woj. małopolskiego.

W sezonie grzewczym kontrole palenisk, w tym kontrole z użyciem drona, prowadzone są na bieżąco. Kontrolowane są przede wszystkim nieruchomości, w których użytkowane są "bezklasowe" węglowe piece i kotły c.o. (na podstawie złożonych deklaracji) - dodaje rzecznik prasowa Urzędu Miasta w Trzebini.

LIBIĄZ

Na terenie gminy Libiąż według danych z „Analiz i raportów z Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków” znajduje się 918 pieców węglowych c.o. poniżej 3 klasy (czyli tzw. kopciuchów). Gmina Libiąż realizuje na bieżąco Program Ochrony Powietrza oraz zapisy uchwały antysmogowej dla województwa małopolskiego.

Pracownicy Wydziału Ochrony Środowiska samodzielnie lub we współpracy z pracownikami Związku Międzygminnego „Gospodarka Komunalna” w Chrzanowie (ZMGK) docierają do każdego mieszkańca posiadającego piec węglowy c.o. objęty zakazem eksploatacji.

Podczas takiej kontroli mieszkaniec jest edukowany, m.in. wręczany jest informator Programu „Czyste powietrze” oraz ulotka z informacją na temat terminów koniecznej wymiany pieców pozaklasowych i pieców klasy 3 i 4. Takie informacje są również wysyłane do mieszkańców pocztą tradycyjną - informuje Eliza Jarguz-Banasik, specjalista ds. promocji Urzędu Miejskiego w Libiążu.

W najbliższym czasie będzie również przeprowadzona kontrola jakości powietrza i zanieczyszczeń przy wykorzystaniu specjalistycznego drona. Organizacją przedsięwzięcia zajmuje się Związek Międzygminny „Gospodarka Komunalna” w Chrzanowie, natomiast badania wykonywane będą przez firmę. W czasie lotów pracownicy Wydziału Ochrony Środowiska i ZMGK w asyście policji będą na bieżąco wykonywać kontrole w budynkach.

Dodatkowo, w ramach działań punktu konsultacyjno-informacyjnego Programu „Czyste Powietrze” w Wydziale Ochrony Środowiska mieszkaniec ma możliwość uzyskania szczegółowych informacji na temat ww. programu. Na miejscu odbywa się również składanie wniosków o dofinansowanie i wniosków o płatność. W ramach ograniczania niskiej emisji - dodaje specjalista ds. promocji Urzędu Miejskiego w Libiążu.

Gmina Libiąż w 2024 r. udzieliła 35 dotacji do wymiany źródeł ciepła. W tym zakresie wnioski są składane przez mieszkańców na bieżąco, a realizacja odbywa się w ramach środków budżetowych przeznaczonych na ten cel w danym roku budżetowym.