Fort Borek na kilkadziesiąt lat niemal zniknął z mapy Krakowa, niszczejąc jako pustostan – był niedostępny dla mieszkańców i turystów. Z końcem lipca 2022 r., po trwających blisko 10 lat pracach konserwatorskich i rewitalizacyjnych, powrócił na nią w wielkim stylu. W tym roku odnowiony fort Borek, będący filią Centrum Kultury Podgórza, obchodzi swoje drugie urodziny.
Świętowanie z rzeźbą i przy muzyce
Do wspólnego świętowania w forcie Borek zaproszono w sobotę 13 lipca. Wydarzenie rozpoczęło się odsłonięciem rzeźby „Spil/Graj” autorstwa Mirosława Bacy, posadowionej przed fortem. O oprawę muzyczną zadbała Orkiestra Wojskowa oraz Orkiestra Reprezentacyjna Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Nie zabrakło animacji dla dzieci i spacerów z przewodnikiem.
Wstęp na wszystkie wydarzenia organizowane z okazji 2. urodzin CKP-Fortu Borek był wolny.
Jedyny dwuwałowy fort Twierdzy Kraków
Fort artyleryjski nr 52 Borek został zbudowany w latach 1884-1886 na południowej linii obrony, pełnił rolę głównego obiektu broniącego traktu wiedeńskiego (obecnie ul. Zakopiańska) oraz pobliskiej linii kolejowej. Współpracował z dwoma mniejszymi sąsiednimi fortami pancernymi – nr 52a Jugowice (Łapianka) i 52½ Skotniki.
Jest jedynym w Twierdzy Kraków fortem dwuwałowym, z niższym zewnętrznym wałem piechoty i wyższym wewnętrznym wałem artylerii oraz rozbudowaną podziemną komunikacją poziomą i pionową. W forcie zastosowano też szereg elementów zapożyczonych z różnych szkół fortyfikacyjnych.
Pełnił funkcje wojskowe, zmienił się w obiekt kulturalny
Obiekt ten do lat 50. XX w. pełnił funkcje wojskowe. Potem mieściły się tu m.in. zakład przetwórczy czy skład budowlany, aż finalnie niszczał on przez lata jako pustostan. Odrestaurowany (w latach 2013-2022) wysiłkiem Zarządu Budynków Komunalnych w Krakowie – z funduszy europejskich (Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Małopolskiego), miasta Krakowa i Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa – teraz pełni funkcje kulturalne.
Swoją siedzibę ma w forcie nowa filia Centrum Kultury Podgórza (która zastąpiła Klub Kliny, funkcjonujący dotychczas przy ul. bpa Albina Małysiaka 1) oraz Ośrodek Kultury Biblioteka Polskiej Piosenki. Uroczyste otwarcie obiektu po rewitalizacji miało miejsce pod koniec lipca 2022 roku.
Odnowiony fort można też zwiedzać z przewodnikiem. Trasa wiedzie m.in. częścią koszar, przez poterny, kaponiery, wał artyleryjski, a także trójpoziomowe podziemne skrzyżowanie. Zwiedzający odwiedzają także zrekonstruowaną salę żołnierską. Czas trwania wycieczki to ok. 90 min.
Spędź wakacje z wojskiem
