Górale pozostali góralami! Duch ślebody wciąż wieje nad Podhalem. 19 sierpnia rozpoczął się Międzynarodowy Festiwal Folkloru Ziem Górskich

- Śleboda, tradycja, taniec, śpiew w XXI wieku wciąż są wartością dla górali?

- Choć życie na Podhalu bardzo się zmieniło w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat, to jednak górale pozostali góralami. Bardzo dbają o przekazywane z pokolenia na pokolenie tradycje. Nasza kultura jest wciąż żywa, nie jest jedynie na pokaz, na występy na scenie i specjalne okazje. To bardzo dobrze widać przez cały rok, podczas świąt i uroczystości rodzinnych. Międzynarodowy Festiwal Folkloru Ziem Górskich jest wyjątkowy właśnie dzięki tworzącym je z wielkim zapałem osobom oraz przyjeżdżającym tu zespołom. Wszystkich - organizatorów i uczestników - łączy autentyczne zamiłowanie do tradycji, dziedzictwa przodków i chęć dzielenia się z innymi pięknem ludowej kultury.

- Barwny korowód i w tym roku przejdzie ulicami Zakopanego?

- To niezwykle widowiskowy moment, na który wszyscy co roku bardzo czekają. Góralskie zespoły z Polski i zagranicy w niedzielę 21 sierpnia zaprezentują się na głównej ulicy Zakopanego. W ten sposób Krupówki zaczną tętnić festiwalowym życiem. Potem ta niezwykła atmosfera przeniesie się do wioski festiwalowej na Dolnej Równi Krupowej. Taniec, muzyka, śpiew, piękne góralskie stroje, instrumenty muzyczne i przede wszystkim niezwykła radość i energia towarzyszyć nam będą aż do 26 sierpnia.

- Złote Ciupagi w dalszym ciągu mają moc przyciągania, niczym magnes, do Zakopanego górali z całego świata?

- Formuła konkursowa na stałe wpisała się w nasz festiwal. Ta rywalizacja to oczywiście ogromne emocje, zarówno dla zespołów, jak również dla publiczności, która też ma swoich faworytów. Zespoły przygotowują specjalne programy, zgodne z obowiązującym regulaminem. Często każdy szczegół ich występu doprowadzony jest do perfekcji. Wymaga to od nich wiele pracy i wysiłku, ale efekty widoczne są na scenie. A przyznane przez międzynarodowe jury trofea dają szczególną satysfakcję. To także miejsce na wymianę doświadczeń, podglądanie innych zespołów i silna dawka motywacji do dalszej pracy… Jednak festiwal to nie tylko rywalizacja, ale także czas na poznawanie się i zawieranie przyjaźni. Prawie każdy zespół otrzymuje też nagrodę lub wyróżnienie, każdy jest za coś doceniony, choć oczywiście najbardziej cieszy prestiżowa Złota Ciupaga przyznawana w trzech kategoriach: tradycyjnej, artystycznie opracowanej i stylizowanej.

- Pierwsze spotkanie, zorganizowane jeszcze przed II wojną światową, zgromadziło górali od Czeremoszu aż po Olzę. Kto w tym roku będzie walczył o prestiż i laury 53. już Międzynarodowego Festiwalu Folkloru Ziem Górskich?

- Zobaczymy zespoły z Indii, Meksyku, Rumunii, Bułgarii, Bośni i Hercegowiny, Turcji, Macedonii, Słowacji, Grecji, Czech oraz oczywiście z Polski. Na 53. Festiwalu Folkloru Górali Polskich w Żywcu nominacje do udziału w zakopiańskim festiwalu otrzymały cztery zespoły: Zespół Regionalny „Biołodunajcanie” z Białego Dunajca, Zespół Pieśni i Tańca „Dolina Dunajca” z Nowego Sącza, Zespół Regionalny „OwCoK” z Jabłonki oraz Zespół Regionalny „Podegrodzie” z Podegrodzia.

- Czy wszystkie zaproszone zespoły będą obecne „sercem, duchem i ciałem”? Były jakieś problemy z dotarciem do światowej stolicy górali? Mamy przecież wojnę u granic, pandemia koronawirusa również nie zniknęła…

- Tradycyjnie zaprosiliśmy także zespół z Ukrainy. Niestety, ich przyjazd uniemożliwiła wojna. Do końca mieliśmy nadzieję, że uda się im pokonać różne trudności i przekroczyć granicę z Polską. Niestety, to się nie udało. Przyjechał do nas jednak zespół młodzieżowy „Stryjanoczka” z partnerskiego miasta Stryj. Nie mogą wystąpić w konkursie, ale zaprezentują swój rodzimy folklor. Cieszymy się, że mogą być z nami.

- Festiwalowe imprezy będą mogli obejrzeć wszyscy miłośnicy folkloru?

- Wszystkich serdecznie zapraszamy na Dolną Rówień Krupową, gdzie zlokalizowana została scena plenerowa i cała festiwalowa wioska. Program jest bardzo bogaty, każdy więc z pewnością znajdzie coś dla siebie. Zdecydowaliśmy się ponownie na plenerową formułę koncertów. Po trudnych doświadczeniach czasu pandemii wszyscy chyba czujemy się pewniej i bezpieczniej na zewnątrz, gdzie jest więcej miejsca i mniej ograniczeń. Każdy może znaleźć wygodne miejsce, zachować potrzebny mu dystans, nie tylko w pobliżu sceny, ale na terenie całej wioski, a i tak może swobodnie uczestniczyć w wydarzeniu, obserwować występy na scenie i słuchać muzyki.

- Gospodarze festiwalu zabiorą w tym roku wszystkich również w krainę barona cygańskiego…

- Muzycznym folkowym świętem rozpoczynającym festiwal będzie koncert „W krainie Barona Cygańskiego” z udziałem Roby Lakatosa - najwyższej klasy wirtuoza gry na skrzypcach, któremu towarzyszyć będzie Orkiestra Beethovenowska. Następnie na festiwalowej scenie zagości wyjątkowy projekt „Duch Gór” zespołu Trebunie-Tutki i Quintetu Urmuli. Usłyszymy także laureatów festiwalu Nowa Tradycja - zespół Hajda Banda. Po raz drugi zorganizowany zostanie specjalny koncert połączony z wręczeniem nagrody „Siła Korzeni”. Na festiwalu nie zabraknie także laureatów dziecięcego Tatrzańskiego Festiwalu Zespołów Góralskich Złote Kierpce, którzy zaprezentują się w koncercie „Mali Górale”. A dzień po oficjalnym zakończeniu festiwalu 27 sierpnia zaplanowaliśmy jeszcze jedno ciekawe wydarzenie towarzyszące. W kościele św. Krzyża odbędzie się koncert „Inspiracje kompozytorów folklorem góralskim” z udziałem Orkiestry Polskiego Radia w Warszawie pod dyrekcją Michała Klauzy, solistki skrzypaczki Katarzyny Lassak oraz tradycyjnej kapeli góralskiej Rodziny Lassaków „Heliosów” z Zakopanego.

- Będzie też tradycyjne wesele góralskie, Konkurs na Śpiew Pytacki, wybory Najpiękniejszej Góralki i Najśwarniejszego Górala.

- Tak, to prawda. Wśród wielu imprez i wydarzeń towarzyszących warto wymienić jeszcze Mistrzostwa Podhala w Powożeniu i Konkurs na Fiakra Roku, Wystawę Owczarków Podhalańskich, Konkurs Kapel, Instrumentalistów i Śpiewaków Ludowych im. Władysława Trebuni-Tutki, Dni Narodowe, Kiermasz Sztuki Ludowej i Rzemiosła Artystycznego, Jarmark św. Cecylii, warsztaty regionalne czy animacje dla najmłodszych. Będą także zabawy taneczne.

- Tradycyjnie również goście zetkną się z „Żywiołami Folkloru”. Co to takiego?

- Międzynarodowy Festiwal Folkloru Ziem Górskich w Zakopanem od zawsze, jako wydarzenie niezwykle barwne i widowiskowe, wzbudzał zainteresowanie fotografów, zarówno profesjonalistów, jak i amatorów. W 2014 r. narodził się więc pomysł, aby festiwalowi co roku towarzyszył konkurs fotograficzny „Żywioł Folkloru”, a jego efekty prezentowane były w formie plenerowej pokonkursowej wystawy. Każdy może spróbować swoich sił i uchwycić w kadrze kolorowe roztańczone zespoły z całego świata. Do udziału zapraszamy publiczność oraz akredytowanych dziennikarzy i fotoreporterów.

- Czy dzieci również będą miały swój mały festiwal?

- Dzieci mają swój własny festiwal w kwietniu - to Tatrzański Festiwal Zespołów Góralskich Złote Kierpce. Jego laureaci oprócz nagród i pięknych statuetek otrzymują także nominację do udziału w koncercie Mali Górale podczas Międzynarodowego Festiwalu Folkloru Ziem Górskich. Mają więc okazję zaprezentować się przed festiwalową publicznością i zdobyć kolejne szlify. Na scenie zobaczymy więc następne pokolenie, które w przyszłości kontynuować będzie góralską tradycję. Miejmy nadzieję, że dzięki nim festiwal będzie trwał nadal i że oni również będą chcieli zmagać się o prestiżowe Złote Ciupagi.

- Czy da się jednak połączyć wielowiekową tradycję z wyzwaniami współczesności?

- Nasz festiwal pokazuje, że doskonale można połączyć tradycję ze współczesnością. Program musi być atrakcyjny, podążać za duchem czasu. Organizacja, zaangażowana technika, multimedia, funkcjonowanie także w świecie wirtualnym, w mediach społecznościowych - to oczywiście ta warstwa festiwalu, w którą mocno wkracza nowoczesność. Natomiast przesłanie pozostaje niezmienione. Jesteśmy wierni tradycji i chcemy prezentować ją w jak najbardziej czystej, niezmienionej postaci. Najbardziej ceniony podczas festiwalu jest autentyzm przekazu. Wiedzą o tym jego uczestnicy, a także publiczność. Niezwykłą wartością jest również spotkanie z drugim człowiekiem, dla którego tradycja jest tak samo ważna, który choć wywodzi się z innego kręgu kulturowego, ma jednak podobne pasje i wartości. Doceniamy przeszłość, ale śmiało patrzymy też w przyszłość, robiąc wszystko, by festiwal cieszył także kolejne pokolenia.

Opiekę medialną nad 53. Międzynarodowym Festiwalem Folkloru Ziem Górskich w Zakopanem sprawuje „Gazeta Krakowska”.