FLESZ - Najdłuższy tunel w Polsce gotowy
Wystawa stworzona przez Żydowskie Muzeum Galicja opowiada o Ryszardzie Oresie, jego rodzinie i związkach z Polską. Jej trzon stanowią materiały wizualne, które bohater wystawy tworzył i zbierał przez całe swoje życie, ale zawiera także wywiady z członkami jego rodziny oraz archiwalne dokumenty i przedmioty, które ukazują niezwykle skomplikowaną relację żydowskiej rodziny z krajem pochodzenia. Jest to historia o głębokiej tęsknocie, pomimo bólu i traumy, a także opowieść o odwadze i nadziei.
Ryszard Ores urodził się w Krakowie w 1923 r. w żydowskiej rodzinie, dzieciństwo spędził w centrum miasta wraz z matką i siostrą, chodził do żydowskiej szkoły i do szkoły publicznej. Gdy miał 15 lat, wybuchła wojna. Ores przeżył krakowskie getto, obóz w Płaszowie i kilka innych obozów koncentracyjnych na terenie Niemiec. Niemal cała jego rodzina została zamordowana.
Przebywając w getcie, Ryszard Ores robił zdjęcia swoich znajomych. Symboliczne dowody istnienia jego rodziny i przyjaciół, w większości zamordowanych w czasie Holokaustu. Razem ze zbiorem przedwojennych fotografii ukrył je w słoju w Płaszowie i wykopał po wojnie. Na wystawie w Żydowskim Muzeum Galicja kolekcja ta została po raz pierwszy zaprezentowana w całości.
„Kiedy [mój ojciec] przebywał w krakowskim getcie, wciąż fotografował, a te zdjęcia zostały zakopane w Płaszowie i odnalezione po wojnie, ukrył je w słoju, w szklanym słoju w Płaszowie… Więc siedziałam z nim w jego domu nad tymi fotografiami i pytałam go o każdą osobę na każdym zdjęciu […] I powiedział mi. Pamiętał ich imiona, pamiętał, czy przeżyli wojnę, pamiętał wszystko, co ich dotyczyło” - wspomina córka Ryszarda Oresa Michelle.
Większość swojego życia Ryszard Ores spędził w Stanach Zjednoczonych, ale wielokrotnie powracał do rodzinnego miasta, pozostając w kontakcie z przyjaciółmi z Krakowa, wśród których byli bohaterowie krakowskiego getta, m.in. Julian Aleksandrowicz i Tadeusz Pankiewicz. W Nowym Jorku zbierał fundusze na wyposażenie medyczne dla kliniki w Krakowie, na renowację i porządkowanie miejsc związanych z dziedzictwem żydowskim w tym mieście. Został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej, Krzyżem Armii Krajowej i Krzyżem Oświęcimskim.
Choć sam Ryszard Ores zmarł w 2011 roku, drugie i trzecie pokolenie jego rodziny pozostało zaangażowane w życie żydowskie w Polsce.
“Wystawa opowiada historię o tym, jak jedna rodzina zbudowała własne silne więzi z krajem pochodzenia, wciąż żyjąc z bólem i traumą Holokaustu. Stawia też istotne pytania o wzajemne relacje pomiędzy Polakami a żydowskimi ocalałymi i ich rodzinami, mając na celu zrozumienie tych współczesnych związków” – zapowiada wystawę Muzeum Galicja.
„Sweet Home Sweet. Opowieść o ocaleniu, pamięci i powrotach” to zarówno historyczne listy, dokumenty, fotografie, jak i materiały audiowizualne: wywiady i świadectwo Ryszarda Oresa, nagrane w latach 90. XX wieku, a także wywiady z członkami rodziny zarejestrowane specjalnie na potrzeby wystawy.
Ekspozycja będzie dostępna dla zwiedzających od 20 sierpnia 2021, a uroczyste otwarcie jest zaplanowane na 12 września 2021.
