Małopolska i Kraków zabezpieczają się przed podtopieniami. Czy to wystarczy, kiedy przyjdą wiosenne ulewy?

Na terenie Krakowa jest wiele miejsc, które po intensywnych ulewach zamieniają się w jeziora. Jednym z nich jest osiedle Lesisko, które było do tej pory regularnie podtapiane podczas opadów. Woda zagrażała okolicznym mieszkańcom podczas ulew w maju 2019 roku. Z kolei w 2010 roku masy wody, które nie znalazły swojego ujścia w Wiśle cofały się doprowadzając do podtopień.

– Domy okolicznych gospodarstw dosłownie pływały. Ludzie nie spali po nocach, aby walczyć z wodą – mówił radny miejski Edward Porębski, podczas oddania do użytku w piątek 24 lutego sześciu mobilnych pomp przy ulicy Longinusa Podbięty.

Obiekty i urządzenia pompowni mają zapewnić bezpieczeństwo przed zalewaniem osiedla Lesisko zarówno w czasie wezbrań w kanale Lesisko, jak i w czasie wezbrań powodziowych w rzece Wiśle, szczególnie w sytuacji zamknięcia klap zwrotnych na śluzie wałowej przecinającej ul. Podbipięty. Zadaniem maszyn będzie przepompowywanie wody z jednej strony wału, pod ulicą Podpięty, bezpośrednio do koryta Wisły. Podczas poprzednich powodzi do akcji angażowani byli strażacy, którzy rozkładali dziesiątki motopomp i przerzucali węże przez ulicę.

– Wzmocnienie ochrony przeciwpowodziowej Krakowa to jedno z najważniejszych zadań, przed jakim stoją organy administracji publicznej, w tym również administracji samorządowej. Każda, nawet najmniejsza inwestycja ma znaczenie dla bezpieczeństwa miasta i jego mieszkańców w obliczu narastającego problemu wzbierania wód – mówił w Lesisku minister infrastruktury Andrzej Adamczyk.

W ramach zakończonej inwestycji Wody Polskie rozbudowały prawostronne obwałowania rzeki Wisły od ujścia rzeki Skawinki do stopnia Kościuszko na odcinku o długości prawie 4 km. Został zmodernizowany także lewy wał rzeki Wisły o długości prawie 10 km od mostu Wandy do Suchego Jaru.

W tym roku zostaną zakończone też prace na trzecim odcinku wałów Wisły, a dokładnie na prawym wale rzeki Wisły od stopnia Dąbie do stopnia Przewóz o długości ponad 10 km.

Zmodernizowane i modernizowane wały przeciwpowodziowe swoim bezpośrednim sąsiedztwem mają chronić obszar ok. 31 km2. Stanowią również kluczowe zabezpieczenie przeciwpowodziowe dla infrastruktury miejskiej oraz pobliskich obiektów przemysłowych. Zabezpieczą m.in. Elektrociepłownię Kraków w Łęgu, oczyszczalnie ścieków Płaszów oraz Kujawy, Zakład Termicznego Przekształcania Odpadów przy ul. Giedroycia, część urządzeń technologicznych Zakładu Hutniczego Arcelor Mittal oraz wiele mniejszych zakładów przemysłowo-usługowych położonych przy ulicach Lipskiej, Jana Surzyckiego, Rybitwy i Christo Botewa.

Dodatkowo w ramach kompleksowego zabezpieczenia miasta Krakowa trwają prace budowlane wrót przeciwpowodziowych w porcie Płaszów i Kujawy, które stanowią element domykający system ochrony Krakowa przed powodzią. Ciężar całkowity elementów stalowych dwóch bram wynosi prawie 80 t.

Jeszcze w tym roku Wody Polskie w Krakowie zakończą prace zwiększające zabezpieczenie powodziowe w dolinie rzeki Serafy, czyli suche zbiorniki: Malinówka 1, Malinówka 2 i Serafa 2. Prace na Malinówce 1 i Malinówce 2 zakończą się w połowie roku, a na Malinówce 3 w grudniu 2024 r. 5 suchych zbiorników przeciwpowodziowych: dwa na rzece Serafie i trzy na potoku Malinówka mających ogromne znaczenie zarówno dla mieszkańców Krakowa, jak i Wieliczki, łącznie zabezpieczą przed powodzią obszar o powierzchni 16,5 tys. hektarów.

Pod koniec lutego nie tylko strona rządowa chce pokazać, że działa na rzecz zabezpieczania miasta przed wielką wodą tuż przed sezonem powodziowym, który przypada na kwiecień/maj. Jednostka miejska Klimat Energia Gospodarka Wodna zakończyła prace nad Koncepcjami Odwodnienia Wybranych Obszarów Krakowa. Wynika z nich, że 1,2 mld zł będzie kosztować realizacja zadań zapobiegających podtopieniom w mieście.

To dokument, który zaczęto opracowywać jakieś 3 lata temu, kiedy Kraków został zalany podczas ulew, zatkane kratki ściekowe nie dały rady przyjąć wody, która płynęła rzekami po zabetonowanych osiedlach. Rzeczki zamieniały się w potoki, a na ulicach tonęły auta. Dokument opracowywano długo, teraz pytanie skąd w kryzysie zdobyć ponad miliard złotych.

KEGW wspólnie z projektantami określił możliwości zastosowania rozwiązań w zakresie zagospodarowania wód opadowych wraz z możliwością odwodnienia terenów problematycznych. Przykładowe rozwiązania to m.in. zbiorniki retencyjne, przydrożne muldy, pompownie, przepompownie na wysokie stany Wisły czy kolektory. Koncepcyjne zagospodarowanie wód opadowych i roztopowych zostało przygotowane dla ok. 60% powierzchni Miasta Krakowa.

Inwestycje przeciwpowodziowe realizowane są również w pozostałych regionach Małopolski. Przez prawie czterdzieści lat nawet małe opady deszczu wyrządzały ogromne szkody właścicielom domostw położonych w pobliżu potoku Dąbrówka. Od ubiegłego roku większość mieszkańców może już spać spokojnie. W regulację potoku na os. Dąbrówka zainwestowana ogromne środki, ale dzięki temu domy nie są już zagrożone podtopieniami. Już wkrótce sytuacja poprawi się również nad potokiem Majdan.

Z kolei nad Łubinką w Nowym Sączu ma powstać niekonwencjonalny system ochrony przeciwpowodziowej. W jego ramach przewidziano między innymi budowę kanałów ulgi oraz zbiorników kompensujących i polderów.

Dwa lata temu zakończyła się duża inwestycja nad Wisłą i Sołą w rejonie tzw. Węzła oświęcimskiego, obejmującego tereny w dwóch powiatach oświęcimskim i chrzanowskim, na których mieszka 12 tys. ludzi. Całość kosztowała prawie 80 mln zł. Dzięki przedsięwzięciu prowadzonemu przez spółkę Wody Polski Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Krakowie lepiej chroniony będzie także w razie wystąpienia powodzi obszar Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau.