- Panie Marszałku, dwa miesiące temu przejął Pan stery w małopolskim samorządzie. W jakiej kondycji jest Województwo Małopolskie w II połowie 2024 roku? Jakie nadzieje i perspektywy rysują się przed regionem w 2025 roku?
ŁS: - Trafnie to Pan określił: tak, przejąłem stery w małopolskim samorządzie. Jednak moja praca dla województwa trwa znacznie dłużej. Przez ponad pięć lat pełniłem funkcję wicemarszałka Województwa Małopolskiego, odpowiadając za kluczowe obszary rozwoju regionu, m.in. transport, zdrowie i Fundusze Europejskie. Dzięki temu wiem, że praca dla Małopolan to duże wyzwanie i ogromna odpowiedzialność. Chcę się z niej jak najlepiej wywiązać. Moje dotychczasowe doświadczenia pokazują, że ciężka praca owocuje. Dlatego uważam, że kolejne lata nie będą oznaczać rewolucji, a płynną, twórczą kontynuację dotychczasowych działań. Działań, które przyczyniły się do znacznego wzrostu znaczenia naszego regionu i jego dalszego dynamicznego rozwoju.
Podtrzymuję to, co powiedziałem obejmując urząd: chcemy rozwijać region w oparciu o dialog i współpracę. Naszym celem jest Małopolska przedsiębiorcza, dobrze skomunikowana, zdrowa i bezpieczna - taka, która służy mieszkańcom. Nasz region zamieszkują osoby otwarte na nowe pomysły oraz technologie. Są to ludzie nastawieni na współpracę i bardzo ambitni. Ciężko pracują i chcą widzieć efekty swojej pracy. Są gościnni i wiedzą, jaką siłę czerpie region z obecności oraz odwiedzin wszystkich tych, których przyciągnęła i oczarowała Małopolska. Dlatego z jednej strony musimy zadbać o przedsiębiorców, aby dać prywatnej inicjatywie lepsze perspektywy rozkwitu, a z drugiej strony rozsądnie oraz sprawiedliwie zarządzać środkami publicznymi.
- Co to oznacza w praktyce? Jakie są Pańskie priorytety na rozpoczętą kadencję?
ŁS: - Jak już wspomniałem, czekają nas duże wyzwania w obszarach transportu, ochrony zdrowia i bezpieczeństwa. Liczba pasażerów Kolei Małopolskich systematycznie rośnie. Jesteśmy przekonani, że tak będzie nadal m.in. dzięki nowym liniom oraz dzięki wzrostowi jakości usług transportowych. Czekamy na ukończenie rozpoczętej przez ministra infrastruktury Andrzeja Adamczyka inwestycji kolejowej Podłęże-Piekiełko, którą obecny rząd obiecał kontynuować. W najbliższych latach mają pojawić się także nowe linie łączące Kraków z Niepołomicami i Myślenicami. Będą możliwe także szybsze połączenia Kraków-Olkusz dzięki nowej łącznicy Borowa Górka-Pieczyska oraz Kraków-Gorlice dzięki łącznicy Gorlice-Zagórzany. Naszym obowiązkiem jest być gotowymi na te wyzwania oraz przewidywać skutki tych zmian z odpowiednim wyprzedzeniem. Dlatego moim celem na rozpoczętą kadencję jest zakup nowych składów i zagęszczenie siatki połączeń. Jesteśmy w trakcie przetargu, pierwsze nowe pociągi mogą się pojawić już w 2026 roku.
Natomiast w obszarze zdrowia najważniejsza będzie kontynuacja dużych inwestycji w doposażanie szpitali: kupujemy nowoczesny sprzęt medyczny, który umożliwia mieszkańcom dostęp do usług zdrowotnych na najwyższym poziomie, a personelowi medycznemu ułatwia pracę. Jak wspomniałem, pojęcie bezpieczeństwa rozumiemy szeroko, bo jest dla nas ono kwestią fundamentalną. Nieustannie podnosimy bezpieczeństwo ruchu drogowego. Dalej będziemy rozbudowywać i poprawiać parametry sieci dróg wojewódzkich, budować chodniki, ścieżki rowerowe, kładki. Jako województwo skupiamy się również na budowie obwodnic. Chodzi m.in. o takie inwestycje, jak kolejny etap obwodnicy Zielonek oraz budowy obwodnic: Brzeszcz, Szczurowej, Lisiej Góry, Żabna i Liszek.
W poprzedniej kadencji Samorząd Województwa Małopolskiego podpisał porozumienie ze wszystkimi służbami, które działają na terenie regionu, a zajmują się bezpieczeństwem. Oprócz Policji czy Straży Pożarnej to także m.in. Górskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe oraz Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe. Wciąż będziemy wspierać te organizacje, tak by służby dbające o bezpieczeństwo mieszkańców były gotowe do działania, dobrze wyposażone i wyszkolone.
- Jakie pomysły władze Małopolski mają na rozwój biznesu i przyciągnięcie nowych inwestorów oraz przedsiębiorców. Jak diagnozuje Pan obecną sytuację?
ŁS: - Małopolska jest jednym z najdynamiczniej rozwijających się regionów na gospodarczej mapie Polski i Europy. Wskazuje na to obecność województwa na szczytach wielu rankingów odnoszących się do zagadnień rozwoju i przedsiębiorczości. Bardzo cieszy mnie, że obecnie nasze wydatki na badania i rozwój są najwyższe w odniesieniu do PKB spośród wszystkich województw w Polsce - przekraczają one 2,5% PKB.
Na terenie Małopolski działalność badawczo-rozwojową prowadzi ponad 820 podmiotów, a to oznacza, że plasujemy się pod tym względem na 2. pozycji w kraju. Utrzymujemy też czołową lokatę w liczbie zgłoszonych wynalazków oraz udzielonych patentów. W 2023 r. było ich odpowiednio 406 i 215. Aktualnie to 3. miejsce w Polsce, a udział Małopolski w udzielonych w naszym kraju patentach dociera już do 10%. Jestem przekonany, że w kolejnych latach te wskaźniki będą jeszcze wyższe.
Ważne jest to, że działające w Małopolsce firmy stawiają na innowacje. Proszę zwrócić uwagę, jak wysoki jest nasz wskaźnik średniego udziału przedsiębiorstw innowacyjnych w ogólnej liczbie przedsiębiorstw w Polsce: to niemal 30%! Nie ukrywam, że ten wynik szczególnie mnie cieszy, bo pokazuje, że małopolscy przedsiębiorcy nie boją się podejmować ryzyka i rozwijać, korzystając z pionierskich rozwiązań i najnowszych zdobyczy technologii.
- Z czego wynikają te wyniki? Na czym opiera się siła Małopolski?
ŁS: - Zawsze będę podkreślał, że wszystkie sukcesy gospodarcze biorą się z ciężkiej pracy. Zadaniem władz publicznych jest natomiast kreowanie takiej polityki, która sprawia, że prowadzenie działalności biznesowej czy badawczo-rozwojowej staje się łatwiejsze albo obarczone mniejszym ryzykiem. Taki cel przyświeca nam w działaniach o charakterze strategicznym i systemowym.
Krótko mówiąc, naszym zadaniem jest ułatwiać Małopolanom podjęcie decyzji o rozpoczęciu działalności i wspierać ich w kolejnych etapach jej prowadzenia. Ostatnia dekada była dla władz Województwa Małopolskiego okresem wytężonej pracy w tym obszarze. Najlepszym tego dowodem jest szczególne wyróżnienie przyznane nam przez jury konkursu Europejski Region Przedsiębiorczości. Zasiadają w nim przedstawiciele najważniejszych unijnych instytucji, w tym Komitetu Regionów UE i Komisji Europejskiej. Małopolska, jako jedyny region w Europie, została przez jury doceniona aż dwukrotnie - najpierw uzyskując tytuł Europejskiego Regionu Przedsiębiorczości, a następnie otrzymując jedyne w historii konkursu wyróżnienie specjalne, przyznane na 2024 rok. Dlatego rozpoczęliśmy kampanię promującą Małopolskę jako Europejski Region Przedsiębiorczości. Jej różne odsłony już teraz można zobaczyć m.in. na lotnisku w Balicach, na pojazdach komunikacji miejskiej w Krakowie, Tarnowie, Nowym Sączu i Oświęcimiu, na pociągach Kolei Małopolskich, niebawem także w pociągach Pendolino. Kampania ma też osłonę wirtualną.
- Jaki model gospodarczy uważa Pan Marszałek za najbardziej efektywny?
ŁS: - Jeśli Małopolska ma się rozwijać w sposób zrównoważony, musimy pamiętać, że nasz region jest różnorodny, więc wszystkie działania powinny uwzględniać tę różnorodność. Istotnym wyzwaniem jest aktywizacja społeczności w różnych częściach województwa, również poza ośrodkami miejskimi.
Przykładowo, dzięki jednemu z programów, który zrealizowaliśmy, lokalne społeczności zaczęły organizować coraz więcej wydarzeń promujących przedsiębiorczość, nowe technologie i kreatywność. To efekt zmian w programie, wdrożonych kilka lat temu, gdy dodatkowe punkty przyznawano ofertom przewidującym realizację wydarzeń poza Krakowem. W stolicy Małopolski dostępna jest szeroka oferta wydarzeń, zaś w pozostałych częściach regionu ich skala jest zdecydowanie mniejsza. Dlatego kluczowe było i jest zaktywizowanie także tych organizacji oraz instytucji działających w mniejszych ośrodkach.
- Jakie konkretnie działania są nakierowane na osiągnięcie tego celu?
ŁS: - W kwestii współpracy i aktywizacji wart uwagi jest na pewno Program Akceleracyjny #StartUP Małopolska. Idea jego utworzenia zrodziła się z rozmów ze środowiskiem start-upowym i analizy potrzeb firm we wczesnej fazie rozwoju. Brakowało wsparcia dla przedsiębiorców, którzy byli na początku drogi biznesowej i potrzebowali inspiracji, wiedzy oraz kontaktów, które przyspieszą ich rozwój. Dostępne były tylko programy akceleracji dla firm już rozwiniętych, mających gotowe produkty lub usługi, albo wsparcie dla osób dopiero planujących założenie własnej firmy. Dostrzegliśmy ten brak i wypełniliśmy tę lukę.
Od dłuższego czasu działa u nas również program „Małopolska - tu technologia staje się biznesem”. W bieżącym roku przeznaczamy na niego milion złotych. Dzięki niemu Województwo Małopolskie weszło w realne partnerstwo z organizacjami działającymi na rzecz rozwoju środowiska start-upowego. Stało się ważnym ogniwem społeczności, a postrzeganie działań regionu zmieniło się.
Organizujemy w Małopolsce Światowy Tydzień Przedsiębiorczości. Jest to coroczne wydarzenie, którego skala, zasięg oddziaływania oraz jakość, są tak duże dzięki zaangażowaniu szerokiego grona partnerów. Aktywności podczas całego tygodnia organizuje kilkadziesiąt instytucji z ponad 20 miast i miasteczek Małopolski. Są wśród nich zarówno uczelnie, jak i instytucje otoczenia biznesu, urzędy pracy, szkoły, przedsiębiorcy. Zróżnicowane partnerstwo powoduje, że wydarzenie może się odbywać w różnych częściach regionu, a oferta jest bogata i skierowana do szerokiego grona odbiorców - od uczniów, studentów po przedsiębiorców. W tym roku impreza będzie trwała od 18 do 24 listopada. Myślę, że warto zapamiętać te daty i zainteresować się ofertą Światowego Tygodnia Przedsiębiorczości.
W Małopolsce naprawdę sporo się dzieje i jestem za to wdzięczny wszystkim, którzy z niesłabnącym zaangażowaniem troszczą się o rozwój naszego regionu, budując jednocześnie przestrzeń do dialogu oraz wymiany doświadczeń. Nasze starania o kreowanie jak najlepszego środowiska dla przedsiębiorczości i inwestycji w Małopolsce są dostrzegane i doceniane przez instytucje międzynarodowe. Jak wcześniej wspomniałem, Województwo Małopolskie jako jedyny z 300 europejskich regionów może poszczycić się specjalnym wyróżnieniem w konkursie Europejski Region Przedsiębiorczości 2024. Zostaliśmy docenieni przede wszystkim za „tworzenie przyjaznego klimatu dla rozwoju przedsiębiorczości, silne partnerstwo regionalne i zaangażowanie wielu instytucji w działania służące wzmacnianiu potencjału biznesowego i innowacyjnego regionu”. W konkursie - trzeba o tym przypomnieć - nagradza się regiony i miasta posiadające przyszłościowe wizje rozwoju i wspierania przedsiębiorczości. Rokrocznie wybierane są tylko trzy regiony z Europy. W 2024 roku, po raz pierwszy w historii konkursu przyznano dodatkowe wyróżnienie specjalne. Trafiło ono właśnie do Małopolski. To dla nas zaszczyt i potwierdzenie, że nasze intuicje co do doboru strategii są słuszne.
- Czy uważa Pan, że w regionie wciąż tkwi potencjał, który należy wydobyć?
ŁS: - Jesteśmy dumni z naszego regionu i z tego, że nasze starania są doceniane. Natomiast oczywiście nie wolno nam zasypiać gruszek w popiele. Otwartość na inwestycje i działania tworzące przyjazne środowisko dla przedsiębiorców czynią nasz region wyjątkowo atrakcyjnym. Wiemy to doskonale i naszym zadaniem jest propagować tę wiedzę o Małopolsce. Dużą rolę odgrywają w tym takie wydarzenia, jak Krynica Forum. To przedsięwzięcie na stałe wpisało się w kalendarz ważnych wydarzeń społeczno-gospodarczych w kraju. W dyskusjach biorą udział eksperci, naukowcy, politycy szczebla rządowego i samorządowego. Forum jest przestrzenią nawiązywania kontaktów, współpracy, wymiany doświadczeń i networkingu. Uczestnictwo w tym wydarzeniu to dla Małopolski świetna okazja, by zaprezentować nasze mocne strony.
Jednakże żadna forma promocji nie będzie skuteczna, jeśli nie będą szły za nią realne działania. Wśród dostępnych instrumentów wsparcia szczególne miejsce zajmuje Polska Strefa Inwestycji oraz szereg narzędzi pomagających w znalezieniu odpowiednich nieruchomości inwestycyjnych. Dzięki PSI przedsiębiorcy mogą uzyskać ulgi podatkowe na realizację nowych inwestycji. Program jest dostępny dla firm z całej Polski, niezależnie od ich wielkości. Skierowany jest głównie do firm z sektora przemysłu oraz nowoczesnych usług, które planują nowe inwestycje. Strefa oferuje ulgi podatkowe, które znacząco obniżają koszty realizacji nowych projektów oraz wsparcie doświadczonych ekspertów w znalezieniu odpowiedniej nieruchomości pod inwestycję. Zachęcam przedsiębiorców do korzystania z tego instrumentu i do lokowania biznesu w Małopolsce.
Ważnym narzędziem jest także Generator Ofert Inwestycyjnych, stworzony przez Polską Agencję Inwestycji i Handlu. Zawiera on stale aktualizowaną listę nieruchomości dostępnych w Polsce - w tym w Małopolsce - co ułatwia znalezienie idealnej lokalizacji dla inwestycji. Większość tych terenów jest własnością jednostek samorządu terytorialnego i są zbywane w drodze przetargu. Aby dodatkowo ułatwić przedsiębiorcom podjęcie decyzji inwestycyjnych, w serwisie internetowym „Business in Małopolska” udostępniliśmy panoramy sferyczne wybranych terenów inwestycyjnych. Umożliwia to dokładne obejrzenie dostępnych terenów i nieruchomości. Niektóre z nich znajdują się w strefach aktywności gospodarczej, co dodatkowo zwiększa ich atrakcyjność.
- To oznacza konkretną strategię i konkretne narzędzia. A jaką rolę odgrywają w tym wszystkim urzędy? Czy według Pana kluczem do dalszego pobudzania aktywności gospodarczej może być właściwy poziom obsługi urzędowej przedsiębiorców i inwestorów?
ŁS: - To kluczowa sprawa. Potencjalny przedsiębiorca czy inwestor musi widzieć, że urzędnicy są po jego stronie i doceniają jego wkład w małopolską gospodarkę. Dlatego, w ramach naszego województwa, zrealizowaliśmy także projekt „Standardy obsługi inwestorów w Małopolsce”. 60 gmin Województwa Małopolskiego wdrożyło jednolite standardy związane ze sprawną i profesjonalną obsługą podmiotów zainteresowanych inwestycjami na terenie Małopolski, a także skuteczną promocją miejsc do lokowania biznesu w regionie. Chodzi o takie udogodnienia, jak m.in. utworzenie punktu obsługi inwestora, zebranie informacji na temat atrakcyjności inwestycyjnej danej gminy, określenie dostępnej oferty lokalizacyjnej i prowadzenie działań z zakresu opieki poinwestycyjnej. Pracownicy samorządowi nieustannie podnoszą swoje kompetencje po to, aby móc stanowić realne wsparcie dla przedsiębiorców próbujących swoich sił w sektorze inwestycji.
- W jaki sposób Województwo Małopolskie może czerpać inspiracje z doświadczeń i wiedzy innych samorządów? Jak może zostać wykorzystana wiedza praktyków biznesu?
ŁS: - Korzystanie z wiedzy i doświadczeń partnerskich instytucji oraz ekspertów ma dla nas fundamentalne znaczenie. Dlatego właśnie działa u nas wiele gremiów opiniodawczo-doradczych. Umożliwiają one merytoryczną współpracę między Województwem a ekspertami z różnych środowisk: naukowych, gospodarczych czy biznesowych. Wymienię trzy moim zdaniem najważniejsze. Pierwsze z nich, Komisja Wspólna Samorządów Terytorialnych i Gospodarczych Małopolski zrzesza przedstawicieli samorządu terytorialnego i gospodarczego z regionu, aby wspólnie projektować i wdrażać działania z zakresu szeroko pojętego rozwoju gospodarki. Wypracowuje też stanowiska i opinie w sprawach ważnych dla przedsiębiorców i konsultuje dokumenty strategiczne w obszarze gospodarczym. Drugie to Małopolska Rada Gospodarcza - gremium składające się z wybitnych praktyków i profesorów małopolskich uczelni, którzy wspierają działania samorządu swoją wiedzą oraz doświadczeniem w sferze gospodarczej. Trzecia, ale nie mniej ważna od pozostałych, jest Małopolska Rada Innowacji, zrzeszająca ekspertów wywodzących się ze świata biznesu i nauki. Uczestniczą oni aktywnie w budowaniu regionalnego systemu innowacji i procesie wdrażania inteligentnych specjalizacji. Często podkreślam, jak istotną rolę odgrywa współpraca, bo rozumiem ją bardzo szeroko. Nie tylko jako wspólne działanie ponad podziałami, niezależnie od opcji politycznych, ale także jako czerpanie z doświadczeń, które mogą pomóc prowadzić sprawy naszego regionu w dobrym kierunku. Sądzę, że w Małopolsce wypracowaliśmy w ostatnich latach mechanizmy, które taką współpracę ułatwiają. Będziemy kontynuować ten proces.
- Jakie przesłanie płynie zatem z tegorocznego Krynica Forum oraz jakie słowa skieruje Pan Marszałek do osób szukających szans dla swojego biznesu?
ŁS: - Województwo Małopolskie jest dobrym miejscem do życia, pracy i prowadzenia działalności. Zdajemy sobie sprawę, że naszym zadaniem jest wychodzenie naprzeciw osobom chcącym u nas inwestować i zatrudniać pracowników. Wiemy to zarówno na poziomie Urzędu Marszałkowskiego i podległych mu instytucji, jak i na poziomie gmin. Jestem pewien, że dzięki Krynica Forum 2024 i innym wydarzeniom organizowanym w naszym regionie, a także dzięki naszej pracy na rzecz województwa, kolejne firmy będą rozwijały swój potencjał w Małopolsce.
