Milion złotych za wynajem pałacu Potockich, bo nie było miejskich lokali dla instytucji kultury

Wyższy podatek od nieruchomości od 2023 roku

- Biorąc pod uwagę zasób lokalowy, jakim dysponuje miasto, czy musimy płacić dodatkowo 1,2 ml zł rocznie za wynajęcie pałacu Potockich? Wiem, że to bardzo prestiżowe miejsce, ale też bardzo drogie. Czy byłoby ujmą dla tych wszystkich wydarzeń – których absolutnie nie neguję - gdyby działy się na Prądniku Czerwonym czy w Swoszowicach? Czy życie kulturalne miasta musi się koncentrować na Rynku Głównym? - pyta radny miejski Łukasz Wantuch. - Co w tym złego, gdyby w pałacu Potockich była restauracja czy bank?

Pałac Potockich, nazywany także pałacem Zbaraskich, to kamienica przy Rynku Głównym 20. Budynek u wylotu ul. Brackiej powstał w 1540 roku, w wyniku połączenia i przebudowy na magnacką rezydencję dwóch sąsiednich gotyckich kamienic z XIV w. Od tego czasu kamienica należała do rodziny Firlejów. Przez stulecia przechodziła przebudowy, stając się siedzibą kolejnych magnackich rodów. W końcu XIX w. budynek stał się własnością Potockich herbu Pilawa. Po II wojnie światowej pałac został odnowiony i zrekonstruowany. Przez ostatnie ćwierć wieku w kamienicy przy Rynku Głównym 20 mieściła się siedziba Instytutu Goethego. W 2020 roku instytucja puścił budynek na rzecz Galerii Kazimierz.

„Właściciele pałacu, chcąc zachować kulturalny charakter i atmosferę tego miejsca, a także kontynuować tradycje z przeszłości, zwrócili się do władz miasta z propozycją zaplanowania w nim funkcji artystycznych” – informował w październiku 2020 roku magistrat.

Zwolnienie kamienicy przez Instytut Goethego zbiegło się w czasie z poszukiwaniem nowej przestrzeni przez dwie miejskie instytucje: Krakowskie Biuro Festiwalowe i Bunkier Sztuki, w którym właśnie rozpoczynał się - zaplanowany na kilka lat – remont. W magistracie zrodził się pomysł, by pałac Potockich stał się „klastrem dla nowego myślenia o kulturze Krakowa”, miejscem „współdziałania i współpracy zamiast konkurencji” wzorem takich instytucji jak Centrum Festiwalowe w Adelajdzie, klaster Federation Square w Melbourne, Festival Centre w Edynburgu czy Centrum Informacji Kulturalnej w Quartier de Spectacles w Montrealu oraz tymczasową siedzibą Bunkra i KBF-u.

„Udało się w ten sposób zapobiec komercjalizacji tego ważnego miejsca, które nadal może służyć mieszkańcom” – odpowiada prezydent Majchrowski na interpelację radnego Łukasza Wantucha, czy KBF i Bunkier Sztuki zamiast wydawać rocznie 1,2 mln zł na pałacu Potockich, nie mogłyby zasiedlić gminnych budynków.

"Urząd Miasta Krakowa wprawdzie posiada we wspomnianym w interpelacji rejonie miasta budynki i lokale, jednakże nie dysponuje już w nich wolną powierzchnią - ani biurową, ani pomocniczą. Aby zapewnić pomieszczenia biurowe oraz odpowiednie warunki pracy dla pracowników wszystkich komórek organizacyjnych UMK Wydział Obsługi Urzędu UMK korzysta także m.in. z ofert wynajmu lokali na wolnym rynku. Gdyby do Wydziału Obsługi Urzędu wpłynęła prośba KBF bądź Bunkra Sztuki o udostępnienie powierzchni, odpowiedź byłaby odmowna" - wyjaśnia prezydent.

W założeniu współgospodarzami klastra kultury w pałacu Potockich miały być Bunkier Sztuki, MOCAK, KBF i Fundacja im. Wisławy Szymborskiej. Ostatecznie działają tu tylko KBF i Bunkier Sztuki oraz inicjatywy zewnętrzne i współprowadzone.

- Każdy podmiot zainteresowany współpracą i organizacją wydarzenia w Pałacu Potockich może zwrócić się do KBF z propozycją wydarzenia - wyjaśnia Katarzyna Olesiak, dyrektorka Wydziału Kultury UM.

Magistrat policzył, że od czerwca 2021 r., kiedy pałac Potockich zaczął działać, do końca grudnia 2021 r. odbyło się tu 214 wydarzeń, a w 2022 r. ponad 450 - średnio 38 imprez w miesiącu. Wśród nich były m.in. cykle koncertów, warsztaty creative writing Szkoły Pisania, kreatywne warsztaty literackie dla dzieci prowadzone w języku polskim oraz tłumaczone na język ukraiński, spotkania z gośćmi, wydarzenia towarzyszące festiwali, konferencje prasowe, a także wydarzenia zewnętrzne: wystawy, koncerty, spotkania.

Z zapowiedzi magistratu w 2020 roku wynikało, że "miejsce będzie czerpało dochody z wystawy stałej i wystaw czasowych; zajęcie nowej siedziby pozwoli na zwolnienie innych obiektów, wynajmowanych na komercyjnym rynku. Czynsz będzie współdzielony pomiędzy dwie instytucje miejskie".

Wspomniane dochody to w 2022 roku od stycznia do listopada blisko 46 tys. zł. Natomiast na czynsz - 1 255 249, 44 zł rocznie - KBF wydaje 566 928 zł, a Bunkier Sztuki 453 600 zł rocznie. Przeprowadzając się do pałacu Potockich, KBF w 2020 roku zwolnił wynajem komercyjny na ul. Dworskiej, którego koszt roczny wynosił 322 tys. zł.

Umowa na wynajem pałacu Potockich przez KBF i Bunkier Sztuki podpisana została do 31 października 2027 roku. Dosyć długo, bo KBF na Wesołą do budynków "czerwonej chirurgii" ma się przeprowadzić najpóźniej na początku 2024 roku. Najpóźniej w pierwszym kwartale 2024 roku ma się też zakończyć remont Bunkra Sztuki (a są zapowiedzi, że stanie się to wcześniej). Ponad trzy lata przed końcem wynajmu.

- Pozostaje to bez wpływu na wynajmowanie przestrzeni pałacu Potockich, która tylko w niewielkim stopniu wykorzystywana jest jako siedziba dla Działu Literackiego KBF, prowadzącego w budynku działalność programową - informuje Katarzyna Olesiak. - Ostateczne decyzje dotyczące ewentualnego wykorzystania przestrzeni po wyprowadzce Bunkra Sztuki jeszcze nie zapadły, prowadzone są rozmowy.