WIDEO: ZAKAZ WSTĘPU
Ostatnio wyniki swoich badań, prowadzonych w tym miejscu w latach 1997-2001, opublikował Ryszard Naglik z Muzeum Archeologicznego w Krakowie. - Powodem podjęcia badań było niszczenie zabytkowych obiektów przez orkę i erozję. Na powierzchni tutejszych pól znajdowano, m. in. fragmenty przepalonych metalowych ozdób, glinianych naczyń i kości ludzkich, pochodzących z rozorywanych grobów – tłumaczy archeolog.
Co właściwie odkryto?
Wyniki czteroletnich wysiłków kierowanej przez niego grupy okazały się bogate. Pola były prawdziwą kopalnią historycznych pamiątek. Udało się odkryć pozostałości osad od okresu neolitu az po wczesną epokę brązu. - Były to głównie jamy-piwniczki do przechowywania żywności. Do interesujących znalezisk zaliczyć należy pozostałości po pochodzącej sprzed około czterech tysięcy lat pracowni, wytwarzającej ozdoby z muszli, zespół narzędzi kościanych do obróbki skór zwierzęcych - słyszymy.
Odkryto także pojedyncze groby z różnych okresów oraz dwa cmentarzyska. Starsze z nich, ciałopalne, datowane na okres pomiędzy 3100 a 3500 roku przed Chrystusem. Drugie, również ciałopalne, jest znacznie młodsze. Pochodzi z wczesnego okresu rzymskiego, czyli powstało na przełomie I i II wieku naszej ery. Najważniejszym z kilkudziesięciu odkrytych grobów był tzw. grób książęcy z głęboką na około dwa metry komorą grobową. Zachowane ślady wskazują, iż jej ściany wykonane były z desek o grubości około 10 cm, łączących się z sześcioma słupami umieszczonymi w narożnikach i na środku krótszych ścian. Komorę przykrywał ziemny nasyp, dzisiaj już niewidoczny mówi Ryszard Naglik. Całość otaczał kolisty rów o ponad 16-metrowej średnicy z rozmieszczonymi na obwodzie słupami.
Ktoś zniszczył grób
Grób został niestety częściowo zniszczony. Kiedy? - Trudno to jednoznacznie określić. Z pewnością nie wcześniej niż kilkadziesiąt lat po pochowaniu zmarłego. Jak wskazuje analiza, w momencie, kiedy wkopywano się do komory grobowej, jej ściany były już spróchniałe, a drewniany strop uległ zawaleniu – uważa Ryszard Naglik. Powodu zniszczenia grobu mogły być różne: rytualne lub po postu rabunkowe.
Zarówno resztki szkieletu, jak i elementy większości części wyposażenia były rozrzucone. Były to drobne fragmenty zniszczonych przedmiotów z brązu, trzy zapinki służące do spinania szat, mosiężne i brązowe okucia naczyń: dwóch rogów do picia (same naczynia – wykonane najpewniej z rogu – nie zachowały się) oraz niemal komplet metalowych elementów ozdobnego pasa. W skład pierwotnego wyposażenia wchodziły z pewnością rzymskie naczynia brązowe. Na miejscu znaleziono utrącony fragment uchwytu takiego naczynia. Jedynymi przedmiotami, które nie zostały zniszczone, przemieszczone lub zabrane były naczynia gliniane, znajdujące się w narożnikach grobu oraz wykonany z brązu nożyk, igła i bogato zdobione nożyce. Te ostatnie pierwotnie znajdowały się w skórzanym futerale (zachowały się ślady skóry).
Bezcenne zabytki
Według badaczy znalezione zabytki pozwalają datować powstanie monumentalnego grobu na pierwszą połowę I w. po Chrystusie. - Tego typu groby ze zróżnicowanym, bogatym wyposażeniem i monumentalną formą określa się jako „groby książęce”. Jest to termin umowny, niemniej niewątpliwie w takich grobach, a znane są bardzo nieliczne, chowano przedstawicieli ówczesnej elity – wyjaśnia Ryszard Naglik.
Opracowywanie wyników badań wspomogło finansowo Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Pracownicy Muzeum Archeologicznego w Krakowie już kilka razy zapoznawali z nimi mieszkańców gminy Koniusza i innych zainteresowanych. Planowane są kolejne spotkania na ten temat.
