Raport stanu czytelnictwa. Mróz i Tokarczuk najchętniej czytani w Polsce

FLESZ - Zmniejszona aktywność ludzi to niewątpliwy zysk dla natury

39 proc. Polaków przeczytało w 2019 roku przynajmniej jedną książkę – wynika z najnowszych badań Biblioteki Narodowej. Wzrost czytelnictwa, choć niewielki w stosunku do poprzedniego roku, cieszy branżę wydawniczą. Dodatkowe 2 proc. oznacza bowiem także trwałe zatrzymanie spadku czytelnictwa. A to już dużo.

- Mamy wreszcie mały, ale widoczny i uzasadniony wzrost. Narodowy Program Rozwoju Czytelnictwa przynosi efekty – komentuje dr Tomasz Makowski, dyrektor Biblioteki Narodowej. Zdaniem badaczy wynik jest również efektem dobrej koniunktury, która pozwoliła na wzmożone zakupy nowości książkowych czy podsycaniem zainteresowań czytelniczych przez ekranizacje, seriale czy gry komputerowe.

Z badań BN wynika, że czytamy więcej literatury współczesnej, a najliczniejsze grono odbiorców znajduje literatura gatunkowa. Pierwszym miejscem i niewielką przewagą nad Olgą Tokarczuk cieszy się Remigiusz Mróz. Tylko w ubiegłym roku był on autorem aż pięciu nowo wydanych powieści, w tym dwóch kontynuujących popularną serię z Joanną Chyłką. Zainteresowaniu tymi tytułami sprzyjała także emisja serialu opartego na jego prawniczych kryminałach, która ruszyła 30 marca 2019 roku.

Ważną rolę w kształtowaniu gustów czytelniczych miała niewątpliwie prestiżowa nagrody literacka, którą odebrała Olga Tokarczuk.
Czytelnicy w pierwszej kolejności sięgnęli po „Biegunów” (2,5 proc. ogółu czytelników) i „Księgi Jakubowe” (2 proc. czytelników). Duże zainteresowanie budziła również zekranizowana w 2017 roku powieść „Prowadź swój pług przez kości umarłych”. Na sukces Tokarczuk szybko zareagował polski rynek wydawniczy, proponując czytelnikom nie tylko wznowienia poszczególnych dzieł noblistki, ale również zwiększoną o blisko 200 tytułów podaż powieści i opowiadań zaliczanych do literatury pięknej. W tej grupie w stosunku do poprzedniego roku wzrosła liczba tytułów literatury najnowszej oraz książek rodzimych autorów.

Co ciekawe, na tegorocznej liście 30 najchętniej czytanych autorów znalazł się również Mariusz Szczygieł (zajął 27. miejsce), mimo że książki reporterskie rzadko zapewniają ich autorom podobne rekordy.

- Widać ogromne zainteresowanie polskimi pisarzami. To jest zmiana ostatnich lat, a w badaniu z 2019 r. widać to szczególnie. W pierwszej dziesiątce znalazło się ośmiu pisarzy polskich. W 2016 roku było ich tylko trzech. Warto też zwrócić uwagę na równowagę między pisarzami współczesnymi - Mrozem, Tokaczuk - oraz klasycznymi - Sienkiewiczem i Mickiewiczem. Rozdziela ich jedyny w pierwszej piątce pisarz zagraniczny Stephen King – mówi dr Tomasz Makowski.

Mimo wzrostu liczby osób sięgających po przynajmniej jedną książkę rocznie, bez zmian pozostaje procent czytelników regularnych, czytających w tym samym czasie siedem i więcej tytułów. Od 2017 roku robi to stale 9 proc. Polaków. Bez zmian pozostaje także bezkonkurencyjna przewaga książek papierowych nad e-bookami i audiobookami.

Badacze zwracają jednak uwagę na inną istotną zmianę. Tegoroczne badania wykazały znaczną zmianę w źródłach pozyskiwania książek: w stosunku do 2015 roku podwoiła się liczba tytułów otrzymywanych w prezencie – z 15 proc. do 31 proc. w 2019 roku. - To oznacza powrót książki na listę prestiżowych prezentów, co w oczywisty sposób pokazuje powrót mody, a także czytanie książek otrzymanych w prezencie, czyli ich właściwy wybór. To podwójnie dobra wiadomość – dodaje dyrektor Biblioteki Narodowej.