Siuda Baba, Emaus, Rękawka, czyli Wielkanoc w Krakowie

Wielkanoc to wyjątkowy czas świętowania z rodziną. Można go spędzić nie tylko siedząc przed telewizorem, przy suto zastawionym stole, lecz bardziej aktywnie. Tym bardziej, że w Krakowie raczej nie będzie czasu na nudę. Dokąd możemy się wybrać?

Targi Wielkanocne

W tych dniach warto przejść się na Rynek Główny, gdzie trwają właśnie doroczne Targi Wielkanocne, organizowane przez miasto Kraków, firmę Artim i Krakowską Kongregację Kupiecką. Bierze w nich udział kilkudziesięciu kupców reprezentujących nie tylko Małopolskę, ale także inne miasta naszego kraju. Nie zabrakło również gości z zagranicy: Litwy, Wielkiej Brytanii, Ukrainy i Węgier. Produkty, jakie prezentują, to przede wszystkim artykuły świąteczne: stroiki, koszyki, palmy, świeczki, pisanki, a także ręcznie malowana porcelana, biżuteria, obrusy, wyroby z masy solnej, drewna i inne. Organizatorzy, jak co roku, zadbali o moc atrakcji zarówno dla dorosłych, jak i dla dzieci. Cały czas odbywają się m.in. pokazy twórczości i rękodzieła ludowego.

Koniecznie trzeba przyjść na Rynek dziś. O godz. 10 odbędzie się pokaz wielkanocnych stołów regionalnych. Będzie można kupić m.in. tradycyjny żurek, zupę chrzanową, wielkanocne jaja serwowane na różne sposoby, smakowite wędliny domowej produkcji. Nie zabraknie też mazurków czy piaskowych bab. Natomiast punktualne w południe nastąpi poświęcenie koszyczków wielkanocnych.

Odwiedźmy Targi Wielkanocne również w ostatnim dniu ich trwania, czyli w Lany Poniedziałek. O godz. 14 „Siuda Baba” będzie smarować sadzą i szukać swoich następczyń (imprezę organizuje Stowarzyszenie Folklorystyczne „Teatr Regionalny” i „Teatr po Latach”), a o godz. 14.50 zaprezentuje się „Kapela Jurajska” z Michałowic.

Przystanek Emaus

W Lany Poniedziałek Muzeum Historyczne Miasta Krakowa zaprasza do Domu Zwierzynieckiego (ul. Królowej Jadwigi 41) na wspólne świętowanie, czyli Przystanek Emaus. Jest to jedna z najstarszych i najbarwniejszych krakowskich tradycji. Nazwa nawiązuje do historii przytoczonej w Ewangelii przez św. Łukasza, kiedy to uczniowie Chrystusa szli do wsi Emaus i po drodze spotkali Zmartwychwstałego, lecz początkowo Go nie rozpoznali.

Na pamiątkę tego wydarzenia w średniowiecznej Europie w Poniedziałek Wielkanocny odbywały się pielgrzymki do kościołów za miastem, a towarzyszyły im odpusty. Pierwsza pisemna wzmianka o Emausie, obchodzonym pod klasztorem ss. Norbertanek na Zwierzyńcu, pochodzi z końca XVI wieku. Na terenie dzisiejszego Krakowa obchodzono Emaus także w innych, nieistniejących dziś kościołach, ale tylko ten zwierzyniecki dotrwał do naszych czasów. Na odpuście można było kupić m.in. słodycze, pierniki, zabawki, drewniane figurki, korale, biżuterię, różańce, obrazki świętych.

Odpustowym zabawkom często przypisywano ściśle określoną funkcję i symbolikę. Jedną z nich było tzw. drzewko życia, wykonane z patyka z zatkniętymi drewnianymi listkami, na którego szczycie umieszczano figurkę ptaka lub gniazda z pisklętami. Przypominało ono wiosenne odradzanie się życia i miało nawiązywać też do przedchrześcijańskich wiosennych obrzędów zadusznych i dawnych wierzeń, w których dusze zmarłych pod postaciami ptaków szukają schronienia w gałęziach drzew cmentarnych. Zakupione na Emausie drzewko życia było niegdyś nieodłącznym elementem wiosny w Krakowie.

Obecnie zmienił się charakter dawnego Emausu, tradycyjne zabawki i wyroby rzemieślnicze zostały w znacznej mierze zastąpione przez wszechobecny plastik. Muzeum Historyczne Miasta Krakowa od kilku już lat organizuje Przystanek Emaus, aby przypomnieć o nieco zapomnianych zwyczajach wielkanocnych, oryginalnych zabawkach i tradycjach związanych z dorocznym odpustem.

Tegoroczny Przystanek Emaus w Domu Zwierzynieckim odbędzie się w poniedziałek w godz. 9-17. W programie: wystawa drzewek konkursowych (głosowanie publiczności) przez cały czas trwania imprezy, a także gry i zabawy emausowe - warsztaty dla dzieci (w godz. 11-15). Natomiast w południe zostaną ogłoszone wyniki IV Konkursu na Najpiękniejsze Drzewko Emausowe (wstęp wolny).

Rękawka na kopcu

Mnóstwo atrakcji - takich jak np. bieg wojów, wróżby pomyślności, pokazy walk, igrce i tańce - będzie czekać na krakowian również 18 kwietnia. W tym dniu odbędzie się Tradycyjne Święto Rękawki pod kopcem Krakusa.

Przypomnijmy, Rękawka to obchodzone od wieków święto trzeciego dnia Wielkanocy. Od 2001 r. odbywa się pod kopcem Krakusa, w innej formie - wraca do swych prasłowiańskich korzeni, umożliwiając cofnięcie się w czasie o sześć wieków. Co roku do Krakowa zjeżdża wtedy około 30 drużyn z Polski południowej. Uczestnicy wydarzenia mogą zobaczyć, jak wyglądało życie we wczesnośredniowiecznych osadach, rzemiosło, uzbrojenie, stroje. Można też spróbować potraw gotowanych według przepisów naszych przodków i zobaczyć, jak wyglądały średniowieczne potyczki zbrojne. Uzupełnieniem jest możliwość poznania historii kopca Krakusa, państwa Wiślan i Polan.

Tegoroczna Rękawka odbędzie się pod hasłem „Książę silny wielce, siedzący na Wiśle”. Zobaczymy np. bieg wojów (w pełnym uzbrojeniu) dookoła kopca oraz wystawę przygotowaną przez Muzeum Archeologiczne, odwiedzimy warsztat powroźniczy i garncarski, a także weźmiemy udział w igrcach i tańcach.

Rękawka rozpocznie się w samo południe. Oto program: godz. 12 - tradycyjny obrzęd rozpalenia ognia; 12.30 - bieg wojów dookoła kopca, 13 - Dziewczęcy Korowód Wiosenny i obrzęd Marzanny; 13.30 - przywitanie przybyłych Białek i Wojów; 14 - wróżba pomyślności dla mieszkańców grodu Kraka; 14.45 - przedstawienie „Legenda o księciu Kraku” (Drużyna Wojów Wiślańskich Krak); 15.30 - bitwa Wiślan z najeźdźcami z Wielkich Moraw; 16.30 - przedstawienie „Księżniczka Wanda” (Drużyna Wojów Wiślańskich Krak); 17.15 - pogrzeb księcia Kraka i sypanie kopca.

Przez cały czas trwania imprezy będą też odbywać się korowody i prezentacje postaci z legend związanych z Wiślanami, takich jak Świst i Poświst, Smok, Krak, Wanda.

ZOBACZ RÓWNIEŻ: Targi Wielkanocne na Rynku Głównym w Krakowie

Autor: Marzena Rogozik