Słownik terminów urologicznych

JĄDRA WĘDRUJĄCE - choć jądra położone są w mosznie, to mają tendencję do cofania się do kanału pachwinowego. To nieprawidłowość spowodowana przez nadmierne pociąganie jądra przez mięsień, dźwigacz jądra. Choroba nie wymaga leczenia.

ŁAGODNY ROZROST STERCZA - występuje u około 50 procent mężczyzn w wieku do 60 lat i 90 procent - do 85 lat. Najczęstszymi objawami są: częstomocz dzienny i nocny, zwężenie lub osłabienie strumienia moczu, wydłużenie czasu mikcji, nierzadko pojawiają się gwałtowne parcia na pęcherz, przerywany strumień moczu. W zaawansowanych stadiach choroby dochodzi do zatrzymania moczu.

ZAPALENIE PROSTATY - jest coraz częściej występującym schorzeniem urologicznym. U mężczyzn starszych zapalenie gruczołu krokowego częściej ma charakter przewlekły i jest związane z rozrostem gruczołu. Do zakażenia najczęściej dochodzi drogą wstępującą przez cewkę moczową. Objawy zapalenia to gorączka, dreszcze, ból krocza, okolicy lędźwiowej i krzyżowej, oraz bolesne i częste oddawanie moczu.

RAK GRUCZOŁU KROKOWEGO - to trzeci co do częstości występowania nowotwór złośliwy u mężczyzn. Wstępne objawy są bardzo podobne do łagodnego rozrostu, dlatego tak ważne są badania kontrolne prowadzone przez urologa. W zależności od wieku pacjenta oraz stopnia zaawansowania choroby wybiera się najlepszą metodę leczenia. Najczęściej jest to wycięcie prostaty, czyli prostatektomia radykalna, nieco rzadziej naświetlanie prostaty, czyli radioterapia.

ZAKAŻENIA UKŁADU MOCZOWEGO - dotyczą obu płci. Z reguły objawiają się zaburzeniami w oddawaniu moczu, bólem, temperaturą. Podstawowymi badaniami są: ogólne moczu, posiew moczu, czasami wymazy z cewki moczowej i badanie nasienia oraz USG. Najczęściej leczone są terapią antybiotykową.

ŻYLAKI POWRÓZKA NASIENNEGO - są to poszerzone żyły splotu wiciowatego, w około 95 procentach przypadków wyczuwalne u góry worka mosznowego, najczęściej po lewej stronie. Rozległe żylaki leczy się zabiegowo, nieleczone mogą być przyczyną niepłodności.

NIETRZYMANIE MOCZU - może dochodzić do niego np. w trakcie kichania. Dolegliwość może być leczona farmakologicznie.

IMPOTENCJA - jest to całkowita niemożność osiągnięcia sztywności prącia, uniemożliwiająca odbycie stosunku płciowego. Czynnikami ryzyka wystąpienia są choroby układu sercowo-naczyniowego, nadciśnienie, cukrzyca, palenie tytoniu, spożywanie alkoholu i podwyższony cholesterol. Leczenie może być farmakologiczne, chirurgiczne. Można też zastosować urządzenia wspomagające erekcję.

NOWOTWORY JĄDER- najczęściej występują u młodych mężczyzn, do 35. roku życia. W większości są to nowotwory złośliwe. Pierwszym objawem jest bezbolesne powiększenie jądra oraz nieustępujące zapalenie, na które nie działa terapia antybiotykami. Leczenie chemioterapią lub radioterapią. Uzyskuje się bardzo dobre wyniki.

KRWIOMOCZ - to pojawienie się widocznej gołym okiem krwi w moczu. Przyczynami mogą być choroby układu moczowego, zaburzenia krzepnięcia krwi, nowotwór układu moczowego, kamica dróg moczowych lub zapalenia (np. pęcherza). Krwiomoczowi w chorobie nowotworowej nie towarzyszą zwykle dolegliwości bólowe, w moczu widoczna jest domieszka świeżej krwi oraz skrzepy. Krwiomocz w przebiegu nowotworu może ustąpić samoistnie i nie nawracać nawet miesiącami, zaś postęp choroby trwa. Najczęstszym nowotworem układu moczowego jest nowotwór pęcherza moczowego.

STULEJKA - to męskie schorzenie - wrodzone lub nabyte - polegające na zwężeniu ujścia napletka. Uniemożliwia lub utrudnia ściąganie napletka we wzwodzie lub w stanie spoczynku penisa. Za stulejkę uważa się również taki stan, w którym napletek pozwala się odprowadzić do rowka zażołędnego, ale w trakcie erekcji powoduje ucisk i ból.

ZAŁUPEK - to brak możliwości sprowadzenia na żołądź prącia odprowadzonej wcześniej skóry napletka. Może spowodować silny ból, pieczenie, odczyn zapalny. Powikłaniem tego schorzenia może być zakażenie i niedokrwienie żołędzi. Załupek należy spróbować odprowadzić ręcznie (najlepiej, gdy zrobi to lekarz). Gdy takie sprowadzenie napletka nie powiedzie się, należy bez zwłoki przeprowadzić grzbietowe nacięcie lub obrzezanie w znieczuleniu miejscowym.

WODNIAK JĄDRA- schorzenie polegające na gromadzeniu się w osłonkach jądra nadmiernej ilości płynu surowiczego (niewielka jego ilość jest fizjologiczna). Najczęściej nie udaje się ustalić przyczyn choroby, choć wymienia się jako możliwe przebyte stany zapalne jądra, urazy, rzadziej nowotwory lub przebyte operacje przepuklin pachwinowych. Z reguły podejmuje się leczenie operacyjne. Wodniaki małych rozmiarów można leczyć za pomocą punkcji. Możliwa jest również obserwacja.

WNĘTROSTWO - to określenie niezastąpionych jąder do moszny. Częściej występuje u wcześniaków. Z operowaniem dziecka należy poczekać przynajmniej rok od urodzenia, gdyż w większości przypadków w ciągu tego okresu jądra samoistnie schodzą do worka mosznowego. W niektórych przypadkach można podejmować próby leczenia farmakologicznego, jednakże zbyt późna decyzja o leczeniu chirurgicznym może skutkować niepłodnością lub rozwojem nowotworu jądra.

TORBIELE NEREK - przyczyna ich powstawania nie jest poznana. Rozwijają się najczęściej bezobjawowo. Dotyczą około 20 procent populacji przed 40. rokiem życia oraz 40 procent po 60. roku życia. Leczenie obejmuje podanie do torbieli środka powodującego jej zanik lub wycięcie w niej "okna" umożliwiającego ewakuację płynu i wchłanianie go przez tkanki otaczające.

NOWOTWORY NEREK- szczyt zachorowalności przypada między 5. a 7. dekadą życia, nieco częściej u mężczyzn. Około 90 procent guzów nerki wykrywa się obecnie przypadkowo podczas badań USG wykonywanych rutynowo lub z powodu innych dolegliwości. Objawami może być krwiomocz i ból. Najskuteczniejszym sposobem leczenia jest usunięcie chorej nerki.

KAMICA UKŁADU MOCZOWEGO - może dotyczyć nerek, moczowodów lub pęcherza moczowego. Obserwuje się ją u około 2 procent społeczeństwa. Jej powstawaniu sprzyjają czynniki dziedziczne, wady w budowie układu moczowego, sposób odżywiania, ilość spożywanych płynów, charakter pracy, klimat. Może przebiegać bezobjawowo i jest wtedy rozpoznawana przypadkowo, często jednak pierwszym objawem jest kolka nerkowa, czyli silny ból okolicy lędźwiowej, promieniujący do podbrzusza lub zewnętrznych narządów płciowych. Często atakowi kolki towarzyszą dodatkowe objawy, takie jak parcie na mocz, nudności, wzdęcia brzucha. Leczenie jest mało inwazyjne.