Strefa Czystego Transportu w Krakowie. Ile samochodów do wymiany i kiedy? Dane z CEPiK nieaktualne

Za nieco ponad tydzień Rada Miasta Krakowa będzie decydowała o ustanowieniu Strefy Czystego Transportu. Program Ochrony Powietrza zobowiązuje Kraków do przyjęcia uchwały wprowadzającej SCT do końca 2022 r. Strefa obejmie cały obszar Krakowa. Trzeba jednak zaznaczyć, że autostrady i drogi ekspresowe nie będą objęte SCT.

Choć początkowo była mowa o sześciu etapach wprowadzenia SCT - będą dwa. Pierwszy rozpoczynający się 1 lipca 2024r, a także drugi obowiązujący od 1 lipca 2026r.

- W 2024r do SCT nie będą mogły wjechać najstarsze, najbardziej zanieczyszczające powietrze, pojazdy około 30-letnie. W 2026r zakaz wjazdu będzie dotyczył ciągle starszych, ponad 26-letnich (benzyna) oraz ponad 16-letnich (diesel), pojazdów - tłumaczy Łukasz Franek.

Oznacza to więc, że przepisy SCT dla większości osób będą obowiązywały dopiero za 4 lata. Teraz jednak będą musiały się do niej dostosować osoby, które właśnie kupują samochód. Pojazdy zarejestrowane po raz ostatni przed 1 stycznia 2023 r. mają podlegać bardzo łagodnym ograniczeniom. W przypadku pojazdów benzynowych oraz na LPG do SCT będą mogły wjeżdżać samochody z silnikami Euro 1 lub wyprodukowane od 1992 r. W przypadku diesli obowiązywać mają normy - Euro 2 lub produkcja od 1995 r.

Pojazdy zarejestrowane po raz ostatni po 1 stycznia 2023 r. mają podlegać nieco surowszym ograniczeniom. Oznacza to, że mieszkańcy decydujący się od tego momentu (1 stycznia 2023 r.) na zakup pojazdu muszą pamiętać, że zakupiony przez nich samochód musi spełniać wyższe normy emisji spalin Euro: w przypadku benzyny lub LPG - Euro 3 lub od 2000 r., a dla diesli - Euro 5 lub od 2008 r.

Z kolei, od 1 lipca 2026 r., wszystkie pojazdy, niezależnie od daty ostatniej rejestracji, podlegać będą tym samym wymogom. W przypadku pojazdów zasilanych benzyną (LGP) – norma Euro 3 lub produkcja od 2000 r., dla silników diesla – Euro 5 lub produkcja od 2008 r.

Centralna Ewidencja Pojazdów i Kierowców pokazuje, że w Krakowie jest zarejestrowanych ponad 647 tys. pojazdów. Według tych danych, w I etapie SCT prawie 139 tys. pojazdów nie będzie mogło poruszać się po Krakowie. W II etapie zaś 284 tys. pojazdów nie będzie spełniało norm SCT.

Dla porównania według SAMAR (Instytutu Badań Rynku Motoryzacyjnego) liczba pojazdów zarejestrowanych w mieście to ok. 504 tys. Ta liczba jest tak odmienna od danych CEPiK ze względu na to, że "odsiewane" są przyczepy samochodowe oraz pojazdy, które nie otrzymały w ostatnich latach żadnych komunikatów aktualizujących dotyczących ubezpieczenia, stacji kontroli pojazdów lub policji. Według SAMAR w I etapie norm nie będzie spełniało około 15 tys. pojazdów, a w drugim etapie 130 tys.

- Wiedząc o istnieniu niedoskonałości baz danych, w naszych obliczeniach dotyczących efektywności SCT opieramy się na wynikach badań z 2019 i 2021r, dotyczących realnej emisji spalin emitowanych przez pojazdy faktycznie poruszające się po ulicach naszego miasta - mówi dyrektor ZTP Łukasz Franek.

Według wyników badań realnej emisji spalin z 2019r, zaproponowanych w uchwale limitów norm emisji Euro w 2019r. nie spełnia około 27proc. pojazdów poruszających się po mieście, a według cząstkowych wyników badań z 2021r ok. 21proc. Szacuje się, że obecnie jest to wartość 20-25proc. To oznacza, że wymogów, które miałyby obowiązywać od 2026r na dzisiaj nie spełniałoby niewiele ponad 100tys. pojazdów. W 2026r. tych pojazdów ma być mniej.

Dyrektor ZTP zaznacza, że dane, które były podawane na podstawie CEPiK, bazującej na systemie, który nie dzieli pojazdów na używane i tzw. archiwalne, wprowadza w błąd. Za przykład podawany jest Fiat 126P, którego w mieście zarejestrowanych jest ponad 34 tys. sztuk. Faktycznie jednak, zaledwie 1411 Fiatów 126P jest nadal aktywnych.

Jak podaje Bartosz Piłat z PAS, krakowianie wymieniają swoje samochody, na takie, które będą spełniały normy SCT, jednak bez wprowadzenia strefy, obniżenie emisji tlenku azotu w mieście będzie trwało nawet 15 lat dłużej. Bartosz Piłat posiłkuje się tutaj badaniami, które zostały przeprowadzone w grudniu 2021r. Ze względu na to, że były one przeprowadzone w okresie zimowym, pozwoliły wskazać, że samochody w bardzo dużym stopniu przyczyniają się do zanieczyszczenia powietrza w mieście.

- Niespełna jedna trzecia aut odpowiada dziś za 71 proc. emisji tlenków azotu (NOx) i 92 proc. emisji pyłów (PM) ze spalin - tłumaczy Bartosz Piłat.

Choć kontrole w mieście będą prowadzone wybiórczo, to za wjazd do Krakowa pojazdem, który nie będzie spełniał norm, trzeba będzie się liczyć z wysoką karą. Każdorazowo za wjazd do miasta takim autem będzie groziła kara w wysokości 500zł.

Od zasad funkcjonowania SCT będą wyjątki. Bezterminowy wjazd do SCT przewidziano m.in. dla pojazdów historycznych i specjalnych. Dodatkowo, dbając o szczególne potrzeby osób starszych, bezterminowym wyłączeniem objęto pojazdy, których właścicielami są osoby w wieku co najmniej 70 lat (właściciel musi prowadzić pojazd). Wyłączeniem objęte będą również pojazdy do przewozu osób niepełnosprawnych.