Szczawnica. Pienińska osada świętuje 60-lecie nadania praw miejskich. Zobaczcie, jak wyglądało kiedyś

Pierwsze wzmianki dotyczące Szczawnicy pochodzą z 1413 roku. Wówczas Władysław Jagiełło zapisał Abrahamowi z Goszyc 400 florenów. W dokumentach wymienione zostały nazwy – Szczawnica Niżna i Wyżna.

Nazwa miejscowości pochodzi od kwaśnych wód zwanych przez górali "szczawami". Do końca XVIII wieku Szczawnica stanowiła część Starostwa Czorsztyńskiego. W 1839 roku Józef Stefan Szalay przejął zarząd nad dobrami w Szczawnicy i od tego czasu datuje się rozwój zdrojowiska.

Dynamiczny rozwój Szczawnicy przypada na połowę XIX wieku. W roku 1857 przyjechał do Szczawnicy Józef Dietl - lekarz i propagator polskich uzdrowisk. To on nakreślił kierunki rozwoju szczawnickiego zdrojowiska odpowiadające normom obowiązującym w kurortach europejskich. Powstały wówczas nowe domy zdrojowe oraz pensjonaty. Zostały również odkryte kolejne lecznicze źródła oraz ich oprawa architektoniczna: Anieli, Heleny, Jana, Szymona, Magdaleny i Walerii. Unowocześniono park zdrojowy i zbudowano kaplicę zdrojową.

Przed śmiercią Józef Szalay - właściciel Szczawnicy zapisał zarząd nad Zakładem Zdrojowym Akademii Umiejętności w Krakowie. Ta, pomimo trudności finansowych, kontynuowała wizjonerskie dzieło. Powstał znany na całą ówczesną Europę Dworek Gościnny.

W 1909 roku właścicielem ziem i dóbr położonych w obrębie Górnego i Dolnego Zakładu Zdrojowego został hrabia Adam Stadnicki. Na ten okres przypadają też złote lata rozwoju i rozkwitu Szczawnicy, podczas których uzdrowisko zostało poddane gruntownej modernizacji. Zmodernizowano wówczas infrastrukturę miasta i samego uzdrowiska w celu podniesienia komfortu życia mieszkańców i warunków wypoczynku dla gości. Na miejscu dawnego Zakładu Inhalacyjnego, w willi "Pod Bogarodzicą", uruchomiono Zakład Hydropatyczny i "Łazienki", w których kąpiele stosowano na bazie wody "Jan". Została zainstalowana elektrownia i wprowadzono kanalizację. W roku 1931 zmodernizowano wnętrze pijalni "Domu nad Zdrojami", zamontowano najnowszej generacji wyposażenie i zakupiono innowacyjne urządzenia do mycia szkła i butelkowania wody mineralnej.

W 1936 roku hrabia Stadnicki otworzył supernowoczesne "Inhalatorium" z jedynymi wówczas w Polsce komorami pneumatycznymi, które leczyły za pomocą odpowiednio dawkowanego zwiększonego ciśnienia. W roku 1939, hrabia Stadnicki wraz z córką Marią i jej mężem Stefanem Swieżawskim, wystawił komfortową willę "Pod Modrzewiami". Hrabia zadbał też o poziom i jakość wód leczniczych.

W 1948 roku uzdrowisko przejął skarb państwa. Wówczas też powstały sanatoria branżowe i zakład przyrodo-leczniczy.

W 1956 roku powołano Państwowe Przedsiębiorstwo Uzdrowisko Szczawnica, a lecznictwo sanatoryjne w Szczawnicy, ukierunkowano głównie na terapię chorób zawodowych górników i hutników. Zaczęły powstawać tzw. sanatoria branżowe, między innymi: "Hutnik", "Górnik", z czasem i inne: "Nauczyciel", "Budowlani", "Papiernik", "Dzwonkówka", oraz "Nawigator".
W 1973 roku został otwarty Zakład Przyrodoleczniczy, w którym znalazła się cała baza lecznicza m.in. kąpiele, inhalacje, fizykoterapię i masaże. W 1970 zaczęła działać także nową pijalnię „Magdalena".

Prawa miejskie Szczawnica otrzymała 18 lipca 1962 roku. Odtąd jest jedną z najbardziej znanych i renomowanych miejscowości uzdrowiskowych w całej Polsce. W latach 1973-1982 Szczawnica była połączona z Krościenkiem i nosiła wtedy nazwę Szczawnica-Krościenko. W 1982 roku nastąpił ponowny podział tych miejscowości.

Archiwalne zdjęcia Szczawnicy pochodzą z Narodowego Archiwum Cyfrowego.