W roku 2024 obchodzimy 145 lat Muzeum Narodowego w Krakowie. Weekend 15-16.06 w MNK Matejko.

Każdy z nich jest wyjątkową opowieścią o historii, sztuce, jak również postaciach z nimi związanych. 145 lat jest to więc doskonała okazja, aby o nich przypomnieć. Wszystkie razem gwarantują tuzin wrażeń. Każdemu towarzyszyć będą wrażenia, które będziecie poznawać w ciągu całego roku. Każdego miesiąca opowiemy o innym z oddziałów w naszych mediach społecznościowych z #12oddziałówtuzinwrażeń. Czerwiec świętujemy w Domu Jana Matejki!
Stała ekspozycja mieści się w domu rodzinnym Jana Matejki (1838-1893) najwybitniejszego polskiego malarza nurtu historyzmu, kolekcjonera, miłośnika zabytków w szczególności Krakowa. Stara, krakowska kamienica (przebudowywana w XVIII i XIX w.) jest miejscem, w którym urodził się, mieszkał z rodziną, tworzył i zmarł Jan Matejko.

Artysta przyszedł na świat w 1838 roku w rodzinie o korzeniach polsko-czeskich- niemieckich (dziadek Rossberg pochodził z Saksonii). Dom, w którym spędził dzieciństwo i lata młodzieńcze, pierwotnie należał do jego dziadka Jana Piotra Rossberga, krakowskiego kupca.( rzemieślnika ,siodlarza). Ostatecznie budynkiem miało podzielić się najmłodsze pokolenie Rossbergów. Majątek w postaci typowego krakowskiego domu mieszczańskiego wniosła do małżeństwa przyszłych rodziców malarza, Joanna Karolina Rossberg. Jej ślub z pochodzącym z Czech Franciszkiem Matejką odbył się 22 listopada 1826 roku.

Jan Matejko był najsilniej związany z rodzinnym domem. Dlatego też wykupił od swojego rodzeństwa udziały w ich wspólnym majątku. Wyłączne prawo do budynku uzyskał 8 grudnia 1871 roku. Zanim urządził w nim swoją pracownię, zlecił gruntowny remont i rozbudowę, aby dostosować budynek do swoich potrzeb.

Jednym z najważniejszych przekształceń dokonanych przy bezpośrednim udziale Jana Matejki było symboliczne przedstawienie przeznaczenia obiektu. Zamiast umieszczenia na fasadzie herbu rodowego, artysta zdecydował się zrealizować w osi środkowej rzeźbę obrazującą atrybuty malarza: paletę, pędzle oraz dwie książki. Wymienione elementy znajdowały się na kamiennej poduszce osłoniętej wyrzeźbionym baldachimem.

Rodzina Matejków ponownie „zadomowiła” się w kamienicy już w 1873 roku. (1872) Na wysokości pierwszej kondygnacji urządziła duży salon , nieco mniejszy dodatkowy pokój przeznaczony do wypoczynku, jadalnię oraz sypialnię Teodory z Giebułtowskich Matejkowej. Malarz zajmował pokój na następnym piętrze. Obok znajdowały się sypialnie jego syna i córek. Najwyższa dobudowana kondygnacja budynku została zaadaptowana na pracownię artysty.

Matejko zmarł 1 listopada 1893, dzień po pogrzebie artysty w krakowskim „Czasie” ukazał się artykuł pióra Mariana Sokołowskiego, który powołując się na przykłady domów – muzeów np. Rafaela w Urbino czy Michała Anioła we Florencji apelował, by w podobny sposób upamiętnić postać i zasługi Jana Matejki. Książę Eustachy Sanguszko, stojący na czele Towarzystwa im. Jana Matejki, przystąpił do gromadzenia poprzez zbiórkę odpowiednich funduszy. 7 listopada 1895, w drugą rocznicę pogrzebu malarza, odkupiono od rodziny artysty kamienicę przy ulicy Floriańskiej wraz z częścią zbiorów. 1 maja 1896 udostępniono dla zwiedzających salon i sypialnię jako pierwszą część tworzonego muzeum. I tak powstało najstarsze muzeum biograficzne na ziemiach polskich, dziś zbiory Domu Jana Matejki liczą około 6000 eksponatów.

Znajdują się w nich przedmioty codziennego użytku i pamiątki po artyście i jego najbliższych: żonie Teodorze z Giebułtowskich Matejkowej (1846-1896), dzieciach: Tadeuszu (1865-1911), Helenie Unierzyskiej (1867-1932), Beacie Kirchmayerowej (1869-1926), Jerzym (1873-1827) i Reginie (1878-1878). Zbiory obejmują listy, oficjalne dokumenty, pamiątki jubileuszowe, wyrazy uznania, a przede wszystkim prace olejne i rysunkowe, obiekty z kolekcji Matejki, którą gromadził przez całe życie, dzieła innych twórców, fotografie rodzinne oraz wykonane w XIX wieku fotografie obrazów mistrza oraz należący do niego zbiór książek i nut.

Muzeum Dom Jana Matejki popularyzuje nieznane aspekty życia i twórczości artysty, jak również jego bogate zbiory rzemiosła, tkanin i militariów. Służą temu: stała ekspozycja, która prezentuje zbiory działu Muzeum Dom Jana Matejki, a także liczne wystawy czasowe w samym oddziale jak również na terenie całej Polski dzięki współpracy z licznymi ośrodkami muzealnymi z kraju i zagranicy.
Zbiory Jana Matejki zawierają eksponaty, które wiążą się z osobą artysty i jego twórczością. W dużej części jest to kolekcja rzemiosła artystycznego, tkanin, broni i zbiorów etnograficznych, którą artysta gromadził przez całe życie.

Jan Matejko (1838–1893) to najwybitniejszy polski malarz historyczny, autor ponad 320 obrazów olejnych. Urodził się w Krakowie, w domu przy ulicy Floriańskiej 41, i z tym miastem był związany przez całe życie. Tu uczęszczał do szkół. W wieku czternastu lat został przyjęty do krakowskiej Szkoły Sztuk Pięknych.W 1858 roku, ukończywszy z wyróżnieniem naukę w krakowskiej uczelni, uzyskał stypendium na dalsze studia w Akademii Sztuk Pięknych w Monachium (1858–1859). 21 listopada 1864 roku w krakowskim kościele Karmelitów na Piasku artysta poślubił Teodorę Giebułtowską. Z tego związku przyszło na świat pięcioro dzieci. W 1873 roku objął stanowisko dyrektora Szkoły Sztuk Pięknych Krakowie. Funkcję tę pełnił aż do śmierci. Przez 20 lat wykształcił wielu znanych twórców. Działalność artystyczna Jana Matejki ogniskowała się wokół zainteresowań historycznych oraz pasji poznawania reliktów przeszłości i ich ochrony przed zniszczeniem. Zainteresowania te rozwijał, a mając odpowiednie środki finansowe, mógł zaspokajać pasję kolekcjonerską i gromadzić pokaźne zbiory. W latach1883–1893 był przewodniczącym Wydziału Muzealnego w Komitecie Muzeum Narodowego w Krakowie. Kierował pracami zespołu decydującego o gromadzeniu zbiorów, wystawiennictwie, konserwacji, budżecie Muzeum, wyborze oraz kontroli pracy dyrektora tej instytucji. Zaangażowanie, praca, wiedza i autorytet Matejki miały ogromny wpływ na rozwój MNK. Po jego śmierci zrodziła się idea powołania w jego domu muzeum biograficznego, które w 1898 roku otwarto dla publiczności dzięki staraniom wolontariuszy i składkom społecznym. W 1904 roku decyzją Towarzystwa im. Jana Matejki i Gminy Miasta Krakowa oddano je pod zarząd MNK. Poza prowadzeniem badań nad życiem i twórczością artysty Muzeum Dom Jana Matejki zajmuje się różnymi formami popularyzacji tej wiedzy. Wystawy, wykłady popularnonaukowe „Czwartki u Matejków”, oprowadzania kuratorskie i działania edukacyjne to niektóre z nich. W 2024 roku MNK uczci 120 lat opieki nad zbiorami Muzeum Dom Jana Matejki wystawą „Kolekcją w kolekcji. Zakupy, dary, depozyty, varia”, wkomponowaną w stałą ekspozycję. Zostaną na niej zaprezentowane najcenniejsze zabytki zgromadzone przez artystę oraz te zebrane podczas zarządu MNK.

Bilety na wszystkie wydarzenia w cenie wstępu do oddziału stałe 5 zł.

Prosimy o rezerwację miejsc na WSZYSTKIE wydarzenia. Rezerwacja telefoniczna - +48 12 433 57 44 (poniedziałek-piątek, lub mailowo: [email protected] od poniedziałku do piątku w godzinach od 9.00 do 16.00. Rezerwacja od 10 czerwca.

W czerwcu urodziny świętujemy MNK Matejko. W weekend 15-16 czerwca zapraszamy na wydarzenia oraz oprowadzania! W kasach MNK Matejko przez cały weekend wszystkie książki i gadżety 10% taniej

godz.18:00
Inauguracja Obchodów 120-lecia Muzeum Domu Jana Matejki pod zarządem Muzeum Narodowego w Krakowie
Oprowadzenie po wystawie towarzyszącej obchodom "Kolekcja w kolekcji. "
Prowadzenie: kustosz MNK Marta Kłak-Ambrożkiewicz

godz.11:00
OPROWADZANIE KURATORSKIE (cała ekspozycja z wystawą „Kolekcja w kolekcji)
Prowadzenie: kustosz MNK Marta Kłak-Ambrożkiewicz

godz. 12:00
SPOTKANIE Z ARTYSTĄ MALARZEM. Dr Artur Kapturski z Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie opowie o różnicach w warsztacie malarskim artysty XIX wiecznego i współczesnego.
Prowadzenie: kustosz MNK Marta Kłak-Ambrożkiewicz.
Miejsce: pracownia Jana Matejki (3 piętro)

godz. 16:00
POD NIEBEM WIELKIEJ NIEDZWIEDZICY
Wykład z warsztatem muzycznym
Prowadzenie: Katarzyna Freiwald, Cracow Singers

W niedzielę oprowadzaniom będą towarzyszyły scenki taneczno-aktorskie zainspirowane obrazami Mistrza w wykonaniu Teatr Tańca Terpsychora, pojawi się również jedna z najbardziej znanych postaci - sam Stańczyk

godz. 11:00-13:00
ZAGADKI STAŃCZYKA
Warsztaty dla rodzin z dziećmi w wieku 5-9 lat
Na co narzeka błazen, który mieszka w muzeum? Jaki sekret kryje salon w domu artysty? Którzy królowie zostawili korony na ulicy Floriańskiej? W zakamarkach Domu Jana Matejki kryją się odpowiedzi na wiele podobnych pytań. Podczas warsztatów spróbujemy podążyć tropem wskazówek, które pozostawił dla nas Stańczyk, a dzięki zadaniu plastycznemu ten mądry błazen stanie się naszym towarzyszem.
Prowadzenie: Jagoda Gumińska-Oleksy, Dział Edukacji MNK

godz. 13:00
OPROWADZANIE KURATORSKIE (cała ekspozycja z wystawą czasową „Kolekcja w kolekcji)
Prowadzenie: kustosz MNK Marta Kłak-Ambrożkiewicz

Dla tych, którzy lubią zwiedzać na własnych zasadach: w swoim tempie, z czasem na przerwę i na rozmowę. Po prostu przyjdź i zwiedzaj lub spędź u nas czas ze swoją rodziną tak, jak lubisz!

Podczas zwiedzania polecamy materiały do samodzielnego wykorzystania, dzięki którym nie tylko dowiecie się więcej i zwrócicie uwagę na niesamowite rzeczy, ale też odpoczniecie i po prostu będziecie się dobrze bawić. Słuchanie, czytanie, twórcze działanie, rywalizacja?... Sami wybierzcie i przekonajcie się, jak się zwiedza najlepiej!

W MNK Matejko czekają na Was:
• KARTA ZADAŃ DLA DZIECI I RODZIN: “SEKRETY PALETY”
Dzisiaj w roli głównej występuje… kolor! Wiele już powiedziano o postaciach, które tłumnie zamieszkują płótna Matejki. A co z kolorami? Jakie najwyraźniej lubił, bo królują w jego pracach, a których używał rzadko? I czy to ma znaczenie? Z naszą kartą spojrzycie na dzieła Matejki w nowy sposób i skompletujecie paletę artysty. Znajomość z kolorami się przyda, by na koniec wypełnić pewne złote ramy swoim autoportretem.
Karty, kredki i ołówki można pobrać na miejscu przy stoisku na parterze w godzinach 10:00-14:00.

• WRÓŻBY ŚWIĘTOJAŃSKIE
24 czerwca Jan Matejko obchodzi podwójne święto: imieniny i 186 urodziny. Jak je najlepiej uczcić? Oczywiście wróżbami świętojańskimi, które w sprytny sposób połączą magię przesilenia letniego z muzealnymi eksponatami i pracami artysty. Żeby wróżba się spełniła, trzeba odnaleźć wskazane dzieło lub przedmiot na ekspozycji!
Wróżbę można wylosować, odwiedzając stoisko na parterze.

• KSIĄŻKA DLA DZIECI “TROCHĘBAJKI O JANIE MATEJCE” JAGODY GUMIŃSKIEJ-OLEKSY I KATARZYNY MAZIARZ-GÓRKI
"Trochębajki o Janie Matejce" to zbiór opowieści i wspomnień o artyście, którymi dzielą się bohaterowie jego obrazów oraz inne, nieoczywiste postacie. Tylko dzięki nim możemy spojrzeć na artystę z perspektywy jego pędzla, a nawet pewnego charakternego buta, podsłuchać rozmowę matejkowskich aniołów z kościoła Mariackiego, zajechać do XIX-wiecznego Krakowa wraz z pewną damą o wyglądzie jak z portretu i raz jeszcze ujrzeć czerwoną plamę czapki Stańczyka tańczącą gdzieś między Rynkiem a Grodzką.

W zebranych tu historiach dzieci znajdą trochę bajki i trochę prawdy o najbardziej znanym polskim malarzu.
Książkę można kupić w kasie oddziału, w innych sklepikach MNK lub online - w ten weekend ze zniżką 10 %.