Kraków. 80. rocznica deportacji Żydów z krakowskiego getta w Muzeum Krakowa

FLESZ - Toksyczne warzywa, gdzie jest ich najwięcej?

Przed wybuchem II wojny światowej w Krakowie mieszkało ponad 60 tys. Żydów, w utworzonym w marcu 1941 roku getcie znalazła się jedynie niewielka część przedwojennej społeczności miasta. Okupacyjny terror, przeludnienie, praca przymusowa, głodowe racje żywnościowe sprawiał, ze każdy dzień spędzony w getcie był walką o przetrwanie. Pod koniec maja 1942 roku ogłoszono przymusową rejestrację, a na początku czerwca wywieziono z getta do Bełżca ok. 7 tys. osób. Czerwcowe deportacje Żydów zapoczątkowały masowy mord ludności żydowskiej w dystrykcie krakowskim w ramach tzw. Akcji Reinhard.

W najbliższy weekend – 3 i 4 czerwca – przypadną kulminacyjne wydarzenia Muzeum Krakowa związane z obchodami 80. rocznicy deportacji Żydów z krakowskiego getta do obozu zagłady z Bełżcu. Program składa się ze spacerów, oprowadzań, wykładów, które odbędą się na Placu Bohaterów Getta, przed Apteką Pod Orłem.

- Plac Bohaterów Getta, wówczas plac Zgody, to miejsce, na którym gromadzono ludność żydowską, przed wysłaniem do obozu zagłady w Bełżcu. Tutaj odbywały się selekcje, w czasie których rozdzielano rodziny, decydowano o tym, kto jest zdatny do pracy, a kto nie zasługuje na przeżycie – wyjaśnia Bartosz Heksel z Muzeum Krakowa. - To miejsce jest ważne również ze względu na postać Tadeusza Pankiewicza, który był świadkiem tych wydarzeń. Polski aptekarz z okna pokoju dyżurnego, które wychodziło na plac, obserwował wywózki. Apteka Pod Orłem byłą miejscem, w którym ludzie dzielili się informacjami o tym, kto został wywieziony, kto ocalał.

Na prośbę żydowskich znajomych Tadeusz Pankiewicz napisał kronikę, w której opowiedział o tym, co widział, mieszkając w krakowskim getcie. Dziś, w prowadzonej przez Tadeusza Pankiewicza aptece, znajduje się oddział Muzeum Krakowa – Apteka Pod Orłem. 2 czerwca, o godz. 16.00 muzealnicy zaplanowali oprowadzanie po Aptece Pod Orłem.

Główne wydarzenia, upamiętniające ofiary krakowskiego getta, odbędą się 3 czerwca na placu Bohaterów Getta, gdzie o godz. 12.00 zostanie otwarta wystawa plenerowa „I nigdy więcej ich już nie widzieliśmy”, a chwilę później odbędzie się spotkanie z Niusią Horowitz-Karakulską, ostatnią, żyjącą w Krakowie, osobą uratowaną dzięki Oskarowi Schindlerowi, która opowie o swoich wspomnieniach i doświadczeniach. O godz. 13.00 uczestnicy spotkania złożą kwiaty na Placu Bohaterów Getta, a o 13.30 odbędzie się spotkanie przy żywym Pomniku Pamięci – drzewie Tadeusza Pankiewicza na skwerze przy ul. Józefińskiej 35.

W sobotę, 4 czerwca, o godz. 14.00 Muzeum Krakowa zaprasza na spacer po terenie dawnego getta w Krakowie, uczestnicy wydarzenia wyruszą z placu Bohaterów Getta, a o godz. 17.00 zaplanowano oprowadzanie po wystawie „Kraków w czasie okupacji” w Fabryce Emalii Oskara Schindlera. Na obydwa wydarzenia obowiązuje limit miejsc.

- Punktem kulminacyjnym są spacery, oprowadzania i wykłady, które zaplanowaliśmy na przełom maja i czerwca, ale program wydarzeń rocznicowych zbudowaliśmy wokół dwóch dat, przełomu maja i czerwca oraz 28 października, kiedy w krakowskim getcie miała miejsce druga akcja deportacyjna. Zależy nam na tym, żeby pamięć o tych wydarzeniach nie sprowadzała się do obchodów okrągłych rocznic, ale była pamięcią żywą – mówi Bartosz Heksel.

Spacer edukacyjny „Konspiracja w krakowskim getcie – śladami Żydowskiej Organizacji Bojowej” (4 sierpnia, godz. 14.00), wykład online „Życie rodzinne w krakowskim getcie” (15 września, godz. 18.00), wykład „Selektywna pamięć Europy 1941-2022: Auschwitz, Jasenovac, Warszawa, Srebrenica, Sarajewo, Prisztin, Bucza, Mariupol” Dlaczego z „nigdy więcej” pozostaje tylko „więcej”” (20 października, godz. 18.00) oraz wykład o Zakładzie Sierot w getcie (28 października, godz. 18.00) to wydarzenia Muzeum Krakowa, które odbędą się do końca roku w ramach programu obchodów rocznicy.