Kościół pw. św. Andrzeja Apostoła przy ul. Grodzkiej to klasztorny kościół klarysek. W ostatnich miesiącach był schowany za rusztowaniami, w związku z trwającymi przy nim pracami. Teraz właśnie zakończył się pierwszy etap konserwacji tego ołtarza i można już zobaczyć, jaką przeszedł przemianę.
- Tegoroczny, pierwszy etap prac obejmował konserwację kamiennej struktury ołtarza, konserwację techniczną pilastrów w otoczeniu ołtarza oraz impregnację wzmacniającą, dezynfekcję i dezynsekcję elementów drewnianych. Jeżeli chodzi o zakres konserwacji i restauracji, to objął on oczyszczenie powierzchni ołtarza, usunięcie wtórnych, nieestetycznych uzupełnień, które zaburzały odbiór obiektu, uzupełnienie ubytków oraz przywrócenie historycznego charakteru ołtarza poprzez usunięcie wtórnych złoceń kamiennych baz, kapiteli oraz ramy obrazu świętego Andrzeja - wymienia dr Paulina Krupa, konserwator dzieł sztuki prowadząca prace u klarysek.
Przypomnijmy: ołtarz główny w tym kościele wykonany jest z czarnego marmuru dębnickiego, z elementami z różowego marmuru paczółtowickiego. Przeprowadzone badania wykazały natomiast, że pewne jego pozłocone detale: kapitele i bazy kolumn, a także kamienne obramowanie obrazu św. Andrzeja są wykonane z tzw. marmuru błogosławionej Salomei. To kamień pochodzący z okolic Grodziska pod Krakowem (gdzie wzniesiono pustelnię bł. Salomei), o jasnokremowej barwie. Jak ustalili badacze, w kościele św. Andrzeja pierwotnie był on widoczny dla stojącego przed ołtarzem - a nie przykryty złoceniami.
Ołtarz główny u św. Andrzeja jest datowany na lata 1741-43. W jego najstarszym opisie, z wizytacji z 1793 r., odnotowano, że kapitele i bazy kolumn ołtarza są z białego marmuru. Również w inwentarzu z 1820 roku znajduje się informacja o białym marmurze. Kamienną ramę otaczająca obraz ołtarzowy, kapitele i bazy pod kolumnami pozłocono dopiero w 1880 roku.
Pod koniec października br. komisja konserwatorska zdecydowała, że z pierwotnie jasnych, kamiennych detali zostaną usunięte warstwy późniejszych złoceń, a tym samym nastąpi powrót do koncepcji artystycznej z czasu powstania ołtarza. Obecnie widać już efekty tej decyzji oraz działań konserwatorów.
- Uzyskany efekt jest bardzo, bardzo piękny. Odsłoniły się piękne, plastyczne, białe kapitale i bazy kolumn, a także biała rama obrazu świętego Andrzeja Apostoła, co nadało takiej bardzo dużej lekkości całemu ołtarzowi. Ołtarz nabrał smukłości - podsumowuje s. Agnieszka Kutyna, ksieni Klasztoru Sióstr Klarysek w Krakowie. - Światło, które na niego pada rozjaśnia bardzo pięknie też odnowione elementy różowawo-czerwonego marmuru, które do tej pory, przed konserwacją miały kolor bardziej szarawy przed konserwacją. Uzyskany efekt jest naprawdę bardzo dobry - ocenia przełożona krakowskich klarysek.
Drugi etap prac konserwatorskich przy ołtarzu obejmie drewniane złocone elementy, obraz św. Andrzeja i obraz Matki Bożej Niepokalanej, który umieszczony jest powyżej dużego obrazu ołtarzowego. Klaryski liczą, że pod koniec przyszłego roku ołtarz będzie już w pełni odnowiony.
Prace przy ołtarzu w kościele klarysek prowadzone są ze wsparciem finansowym Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa.
"Jeden z najstarszych zachowanych obiektów murowanych na ziemiach polskich, wzniesiony około 1080 roku romański kościół św. Andrzeja w Krakowie ma wnętrze barokowe. Nie uległ nigdy tzw. reromanizacji, której poddano w XIX i XX wieku wiele wczesnośredniowiecznych kościołów w Polsce, a jeszcze więcej w Europie Zachodniej" - podkreślał SKOZK, informując o rozpoczętej konserwacji ołtarza głównego w tym kościele. - "Ołtarz pochodzi z XVIII w. i przypisywany jest Franciszkowi Placidiemu - jednemu z najwybitniejszych architektów i rzeźbiarzy działających w tym czasie na ziemiach polskich, którego pozycję ugruntował udział we wzniesieniu słynnego Hofkirche w Dreźnie (Rzeczpospolitą i Saksonię łączyła w tym czasie unia personalna)" - dodawał Komitet.
