Podhale. Ukrył rad przed Niemcami w czasie wojny. Teraz zbudują mu pomnik

Franciszek Łukaszczyk to pionier radioterapii onkologicznej, ceniony lekarz. Współzałożyciel i pierwszy dyrektor Instytutu Radowego w Warszawie. Urodzony w Bustryku, rodzinnie związany z Poroninem i Murzasichlem. Wyjątkowa i wybitna postać. Opracował szereg metod leczenia różnych nowotworów.

Rok 2022 został w Gminie Poronin ustanowiony Rokiem Profesora Franciszka Łukaszczyka. Z tej okazji organizowany został szereg wydarzeń, które mają na celu przywrócenie pamięci o profesorze i jego zasługach. Jednym z ważnych elementów Roku Franciszka Łukaszczyka było przeprowadzenie konkursu na pomnik profesora. Powstanie on w parku, obok „Wańkówki”, siedziby Gminnego Ośrodka Kultury.

Na konkurs wpłynęły cztery prace. Komisja konkursowa składała się z przedstawicieli Urzędu Gminy Poronin, rady gminy, środowiska artystycznego oraz rodziny profesora Łukaszczyka. Oceniając projekty, komisja brała pod uwagę między innymi: zgodność pracy z założeniami konkursu, oryginalność projektu, atrakcyjność proponowanych rozwiązań w kontekście lokalizacji w przestrzeni oraz jakość artystyczną.

Pierwsze miejsce zdobył projekt Wojciecha Łacka z Poronina. Drugie miejsce zajął Sławomir Micek z Kielc, trzecie - Krzesimir Wiater z Krakowa i czwarte Krzysztof Wojtukiewicz Ruszkowa Drugiego.

- Jestem zaszczycony, że mój projekt zdobył pierwszą nagrodę. Starałem się, aby pomnik jak najlepiej przedstawiał osiągnięcia profesora - mówił po ogłoszeniu werdyktu Wojciech Łacek. Jest on absolwentem Państwowego Liceum Sztuk Plastycznych im. A. Kenara w Zakopanem. Ukończył Akademię Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie na Wydziale Rzeźby w pracowni prof. Józefa Murzyna. W 2007 r. został laureatem stypendium twórczego, przyznawanego przez Fundusz Stypendialny Sztuk Pięknych na rozwój szczególnych uzdolnień rzeźbiarskich. Od 2008 roku jest nauczycielem zawodu w Zespole Szkół Budowlanych w Zakopanem. Prowadzi własną pracownię artystyczną Artspektrum, gdzie wykonuje prace na indywidualne zamówienia. Głównie zajmuje się rzeźbą w drewnie, figuralną oraz płaskorzeźbą. Również wykonuje rzeźby w technice brązu. Podejmuje także realizacje w dziedzinie stolarstwa artystycznego, inspirowanego stylem zakopiańskim. Autor zwycięskiego projektu pomnika został uhonorowany nagrodą 5 tys. zł.

Cokół z popiersiem będzie mieć wysokość 210 centymetrów, a szerokość całej kompozycji pomnika wyniesie około trzech metrów. Pomnik zostanie wykonany z brązu i granitu.

To jeszcze nie koniec wydarzeń, związanych z obchodami Roku Profesora Franciszka Łukaszczyka w Gminie Poronin. W przyszłym tygodniu we wszystkich szkołach w Gminie Poronin rozpocznie się Festiwal Naukowy Profesora Łukaszczyka. Obfitować będzie w różne wydarzenia, o których poinformujemy wkrótce.

Kim był Franciszek Łukaszczyk Tady (1897-1956)?

Urodził się w Bustryku, jako syn Franciszka Łukaszczyka (1861-1944) i Wiktorii z Galiców Pisorzy Wincków (1876-1965). W 1903 roku rozpoczął naukę w Szkole Ludowej w Zębie, następnie kształcił się w gimnazjum w Nowym Tagu i Zakopanem. W 1915 roku zdał maturę i wpisał się na Wydział Lekarski Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. W 1924 uzyskał tytuł doktora wszech nauk lekarskich.

W Klinice Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie w latach 1924-1928 był starszym asystentem, następnie kierownikiem - w latach 1927-1928. W latach 1928-1931 został stypendystą Ministerstwa Oświecenia Publicznego i Wyznań Religijnych (studiował onkologię i radiologię w uniwersytetach w: Paryżu, Berlinie, Hamburgu, Sztokholmie). W 1945 pracował w szpitalu im. Narutowicza w Krakowie.

Od 1932 do 1956 roku pełnił funkcję dyrektora Instytutu Radowego w Warszawie. Był autorem 40 prac naukowych, współautorem 50 prac naukowych przed 1939 rokiem i przeszło 100 prac po 1946 r. Był redaktorem czasopisma naukowego „Nowotwory”, w 1951 roku członkiem korespondentem Polskiej Akademii Umiejętności, w 1953 mianowany profesorem nadzwyczajnym.

Współtwórca Instytutu Radowego w Warszawie, wychowawca i nauczyciel kilku pokoleń onkologów polskich, prezes Polskiego Towarzystwa Onkologicznego, organizator czterech zjazdów naukowych w Instytucie Onkologii, reprezentant Polski w Międzynarodowej Unii Przeciwrakowej, członek Międzynarodowej Komisji do Badań nad Rakiem. Twórca odrębnej dyscypliny onkologii klinicznej

Posiadał rozległą wiedzę w zakresie diagnostyki i leczenia nowotworów. Opracował metody leczenia wielu chorób nowotworowych. Unowocześnił postępowanie radioterapeutyczne. Opracował metodykę leczenia radem w miejscach trudno dostępnych

Laureat nagród, jak m.in. Złoty Krzyż Zasługi (1935 i 1952), Krzyż Oficerski Odrodzenia (1949), Państwowej Nagrody Naukowej (1953). Członek Rady Naukowej przy Ministrze Zdrowia, członek Komitetu Nauk Medycznych PAN, członek korespondent Polskiej Akademii Umiejętności.

Na zawodowej drodze spotykał znamienitych ludzi nauki, między innymi Marię Skłodowską-Curie, która przekazała mu rad. W czasie II wojny światowej profesor potajemnie wywiózł pierwiastek promieniotwórczy z Warszawy do Poronina i ukrył go w swoim domu w Poroninie. Niestety odbiło się to na jego zdrowiu. Zachorował na białaczkę i zmarł przedwcześnie w wieku 59 lat.

Żoną Franciszka Łukaszczyka była Maria Koenigsberger z Krakowa, mieli synów bliźniaków Jacka (1934-2013) i Macieja (1934-2014). W 1937 r. wybudował dom w Poroninie przy ulicy Tatrzańskiej.