Wawelskie arrasy królewskie pojechały do Wilna, uświetnią obchody 700-lecia założenia miasta

Imponujących rozmiarów tkaniny biblijne, w tym "Dzieje rajskie" i "Budowa wieży Babel" to dzieła, które znalazły się wśród 37 tkanin prezentowanych w najbliższych miesiącach w Muzeum Narodowym – Pałacu Wielkich Książąt Litewskich.

– Po historycznej wystawie „Wszystkie arrasy króla...”, którą w 2021 roku zobaczyło prawie 117 tysięcy osób, przyszedł czas na kolejny wielki pokaz królewskich tkanin, tym razem za granicą. W Wilnie – w miejscu tak znaczącym historycznie i kulturowo w kontekście budowania polsko-litewskiej tożsamości. To dla nas wielka radość, że w rocznicę 700-lecia Wilna wawelska kolekcja zostanie wyeksponowana w Pałacu Wielkich Książąt Litewskich i udostępniona szerokiej grupie odbiorców. Arrasy olśniewają, a nowa ekspozycja dopisuje kolejną ważną kartę historii kolekcji na tle jej ekscytujących i burzliwych losów – mówi Andrzej Betlej, dyrektor Zamku Królewskiego na Wawelu.

Jak informuje Zamek Królewski na Wawelu, wileńska wystawa to pokaz bezprecedensowy i jedyny w swoim rodzaju, nigdy wcześniej bowiem królewska kolekcja w takim rozmiarze nie została udostępniona poza wawelskie wzgórze. Dla wileńskiego Muzeum Narodowego to także wydarzenie o doniosłym znaczeniu - największe wystawiennicze przedsięwzięcie o charakterze międzynarodowym w tym roku. 3 maja wystawę w wileńskim muzeum otworzą Andrzej Betlej i Vydas Dolinskas, dyrektorem Pałacu Wielkich Książąt Litewskich.

Jesienią 2021 roku wszystkie królewskie tapiserie można było zobaczyć na wspomnianej wystawie "Wszystkie arrasy króla. Powroty 2021-1961-1921". Po raz pierwszy wówczas zostały pokazane na Wawelu wszystkie zachowane królewskie arrasy, dziś w zbiorach wawelskiego muzeum jest 136 tkanin.

Kolekcja wawelskich arrasów została wykonana w latach 1550-1560 w warsztatach w Brukseli. Tkaniny powstały ze splotów wełny i jedwabiu oraz nici srebrnych i srebrnych złoconych. Powstanie tak wielkiego zbioru tapiserii na zlecenie jednego władcy nie ma też precedensu w Europie. To największe tego rodzaju prywatne – królewskie przedsięwzięcie wynikające z kolekcjonerskiego zamiłowania Zygmunta Augusta, który zbierał też m.in. biżuterię i dzieła rzemiosła artystycznego.

"Szesnastowiecznym odbiorcom arrasy imponowały rozmiarami i blaskiem złotych i srebrnych nici. Współczesny widz, stając naprzeciw tapiserii biblijnych dostrzeże w nich m.in. nawiązania do mistrzów włoskiego renesansu, Rafaela, Michała Anioła. Wśród nich monumentalne tkaniny figuralne ze scenami z Księgi Rodzaju (m.in. Budowa wieży Babel – 482 cm x 812 cm), werdiury z przedstawieniami zwierząt wpisanymi w krajobraz (m.in. Jednorożec-żyrafa i ryś, Walka lamparta z niedźwiedziem) oraz arrasy herbowe (m.in. arras z monogramem króla SA i globusem, groteska z herbami Polski i Litwy oraz postacią Cerery)" - wyjaśniają wawelscy kustosze.

Historia królewskich arrasów to poniekąd zapis dziejów Polski: ukrywane przed Szwedami, zrabowane na polecenie carycy Katarzyny, wywiezione galerem wiślanym na trzy dni przed wkroczeniem Niemców do Krakowa w 1939 roku. W czasie wojny cenne wawelskie zabytki trafiły najpierw do Rumunii, potem do Francji i, przez Anglię, do Kanady.

Prezentowane w Wilnie arrasy, będzie można zobaczyć jeszcze tej jesieni na Wawelu.

700-lecie stolicy Litwy świętuje od początku roku także Kraków – miasto partnerskie Wilna – przez cały rok będzie pod Wawelem trwał „sezon litewski”, w ramach którego zaplanowano wystawy, koncerty i inne wydarzenia prezentujące bogactwo kulturowe naszych sąsiadów. Jednym z wydarzeń będzie wystawa Muzeum Narodowego w Krakowie „Wilno, Vilnius, Vilne 1918–1948. Jedno miasto – wiele opowieści”, zorganizowaną wspólnie z Litewskim Narodowym Muzeum Sztuki, na którą instytucja zaprosi już w maju. W czerwcu Międzynarodowe Centrum Kultury zaprezentuje wystawę poświęconą dwóm stuleciom litewskiej fotografii. Zaś najważniejsze tendencje oraz postaci współczesnej sztuki litewskiej przybliży MOCAK, otwieraną w październiku wystawą „Try to make it real! But compare to what?”. Akcenty litewskie będą obecne także na sierpniowej Nocy Cracovia Sacra.

Wyjazd na Majówkę może być dwukrotnie droższy niż w zeszłym roku