Z DZIENNIKA OGRODNIKA. Magnolia - wiosenna królowa ogrodów. Jest jedna rzecz, której nie lubi, a nawet może poważnie odchorować

- W okresie wiosennym królową naszych ogrodów jest właśnie magnolia - nie ma wątpliwości dr Krzysztof Kapała, inspektor Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Gdy opowiada nam o tych roślinach w krakowskim Ogrodzie, zwraca uwagę, że w tym roku magnolie zaczęły kwitnąć troszkę wcześniej niż zwykle. - Tutaj mamy ponad 15 taksonów magnolii - czyli gatunków takich, jak występują w naturze - a także wiele odmian. Jest pośród nich np. odmiana magnolii pośredniej 'Alexandrina'. Teraz panuje moda na magnolie pośrednie, ponieważ kiedy kwitną, stanowią rzeczywiście wspaniałą ozdobę ogrodu. Mają efektowne, pękate różowe kwiaty - dodaje.

W Ogrodzie Botanicznym UJ część magnolii to na wiosnę niemal uginające się pod kwiatami krzewy. Takie okazy rosną nieopodal głównego wejścia. Natomiast w środkowej części Ogrodu znajdziemy magnolie japońskie (Magnolia kobus) - kilkudziesięcioletnie, wysokie drzewa. Te mniej popularne, ale również niezwykle spektakularne magnolie mają białe kwiaty o sześciu płatkach, szeroko otwarte, przyjemnie pachnące. W krakowskim Ogrodzie rośnie również magnolia drzewiasta (Magnolia acuminata), o seledynowo-niebieskawych kwiatach. Jest to potężne drzewo, o wysokości około 16 metrów.

- Magnolie pochodzą z Azji, ale mamy również gatunki pochodzące z Ameryki Południowej i Północnej. Jednak te z Ameryki Południowej są znacznie wrażliwsze i w naszych warunkach raczej nie uprawiamy ich w gruncie - zaznacza dr Kapała.

Większość magnolii kwitnie przed rozwojem liści - np. magnolia 'Alexandrina' (liście wyrastają tydzień do półtora tygodnia po jej kwitnieniu). Są też takie, których kwiaty pojawiają się już na ulistnionych pędach. Do nich zalicza się na przykład magnolia parasolowata (Magnolia tripetala), Magnolia sieboldi oraz magnolia drzewiasta.

Magnolie to rośliny bardzo stare ewolucyjnie. Według naukowców pojawiły się na Ziemi jako jedne z pierwszych roślin kwiatowych, około 95 mln lat temu. Nie było jeszcze wówczas pszczół i kwiaty magnolii przystosowały się do zapylania przez chrząszcze.

- Magnolie można nazwać żywymi skamieniałościami. Te rośliny są bardzo prymitywne, od czasów dinozaurów nie uległy specjalnie procesowi ewolucji, stąd również dzisiaj mają te wielkie kwiaty. W naturze zapylane były i są nadal przez chrząszcze, a więc bardzo prymitywne zapylacze - mówi inspektor Ogrodu Botanicznego UJ.

Jako ciekawostkę dr Kapała podaje jeszcze, że wiele gatunków magnolii w naszych warunkach zawiązuje owoce typu wielomieszek. Są one czerwone lub różowe, w zależności od gatunku pięknie przebarwiają się jesienią. Następnie wysypują się z nich nieduże pomarańczowe nasiona.

Jeśli chodzi o uprawę magnolii, należy pamiętać, że są to rośliny, które wymagają lekko kwaśnego podłoża oraz nieco osłoniętego stanowiska. Żaden z gatunków magnolii nie lubi rosnąć na przeciągu.

Magnolie można przycinać, jeśli chcemy je uformować, a takie cięcia najlepiej wykonać zaraz po kwitnieniu.

- Najlepiej przycinać młode okazy. Kiedy posadzimy roślinę i przycinamy od początku, od młodego wieku, to wtedy magnolia dobrze na to reaguje. Natomiast starsze egzemplarze nie lubią przycinania i gorzej je znoszą. Nie należy ich przycinać zbyt drastycznie, bo roślina może to odchorować - przestrzega inspektor krakowskiego Ogrodu Botanicznego.

Magnolie można nawozić po okresie kwitnienia, czyli zwykle w drugiej połowie maja. Nawozić powinniśmy nawozami naturalnymi typu kompost, można też zastosować nawóz do roślin wrzosowatych.

- Z nawożeniem nie należy przesadzać, żeby nie "spalić" korzeni, bo magnolia ma je płytko pod powierzchnią. Stąd też - ponieważ magnolia jest wrażliwa na brak wody - warto wyścielić korą podłoże, w którym rośnie. Dzięki temu parowanie wody z podłoża jest ograniczone, ale również korzenie są zabezpieczone przed przemarzaniem w okresie zimy - wyjaśnia fachowiec.

- W ostatnich latach ogrodnicy bardzo intensywnie działają, żeby nam, użytkownikom ogrodów, dogodzić i dać do wyboru wiele odmian. Już od kilku lat pojawiają się odmiany nie tylko o różowych czy białych, ale również o żółtych kwiatach. Są to takie odmiany takie jak: Yellow bird, Yellow river czy Elizabeth - wymienia Krzysztof Kapała.

Jako sprawdzoną odmianę magnolii, która od lat świetnie sobie daje radę w naszych ogrodach, specjalista poleca magnolię pośrednią 'Rustica Rubra'. Jest mrozoodporna, dorasta do 5-7 metrów wysokości. Obficie kwitnie, ma kwiaty purpuroworóżowe z zewnątrz, a biało-różowe w środku. Odmiana ta lubi gleby próchniczne, lekkie i przepuszczalne.

Budzi zachwyt, pomaga na zatoki

Dodajmy, że magnolia jest nie tylko piękna, ale i pożyteczna. Tak piszą o tym specjaliści z Centrum Edukacji Przyrodniczej UJ:

"Poza budzącym zachwyt wyglądem i ciekawą historią, kwiaty magnolii mają też wartość użytkową. Stosuje się je w kosmetyce oraz lecznictwie - suszone pączki niektórych odmian magnolii używane bywają do leczenia problemów z zatokami".