- W staropolskiej kuchni prym wiodły ziemniaki i spora część naszego kulinarnego dziedzictwa oparta jest na tym popularnym produkcie. Nie bez powodu ziemniaki od tylu lat są podstawą naszej diety. Są niezwykle zdrowe, a dzięki zawartości skrobi są bardzo dobrym źródłem energii, niezbędnej zarówno do pracy naszego mózgu jak i mięśni. Dlatego zachęcam do poznania ziemniaka nieco bliżej. Szukając ciekawych inspiracji na to niezwykłe warzywo warto odbyć kulinarną podróż po Polsce – zachęca Agnieszka Piskała-Topczewska, specjalista ds. żywienia i ekspertka IV edycji kampanii informacyjno-edukacyjnej „Ziemniaki czy kartofle? Wybierz, smakuj i jedz”.
Potrawy z ziemniaków królują na regionalnych stołach
Polska kuchnia regionalna urzeka różnorodnością, smakiem i prostotą. Choć różne regiony mają swoje unikalne, niezwykłe dania oparte na lokalnych produktach i warzywach, to w każdym z nich znajdziemy oryginalne potrawy z ziemniaków.
Kulinarną podróż szlakiem pyr i gruli trzeba zacząć od kuchni wielkopolskiej, słynącej z ziemniaczanych specjałów, takich jak:
- gzik
- szagówki (kopytka)
- ajntopy (czyli dania jednogarnkowe)
- pyzy z mięsem
- szare kluchy
- plyndze z gulaszem
Szczególną potrawą, którą trudno znaleźć w innym regionie są pyry z gzikiem.
Kołduny i kiszka ziemniaczana, czyli specjały kuchni podlaskiej
Ziemniak jest także kluczowym składnikiem kuchni podlaskiej, w której wyczuwalne są akcenty kresowe. Dużą sławą cieszą się tutaj:
- kołduny
- babka i kiszka ziemniaczana
- pierogi ruskie
- kartacze
- cepeliny
Kluski śląskie i rejbak, czyli ziemniaki na Śląsku i Mazowszu
Podobnie jak podlaska, również kuchnia śląska jest mieszaniną wpływów różnych kultur – kuchni niemieckiej, czeskiej i austriackiej. Obok dań mięsnych, Śląsk słynie także z potraw z ziemniaków, do których należą:
- kartoflak
- mozgoł
- kluski śląskie
Jednym z najbardziej tradycyjnych dań jest rolada z modrą kapustą oraz kluskami.
Pod względem różnorodności kulinarnej wyróżnia się kuchnia mazowiecka, którą choć nazywa się staropolską, to znaleźć w niej można wiele dań z różnych regionów Polski i ze świata. Nie brakuje w niej jednak ziemniaczanych rarytasów, takich jak:
- pyzy z mięsem
- sałatka ziemniaczana
- rejbak
- nagus (podobne w przygotowaniu do podlaskiej babki ziemniaczanej)
Kugei i moskol, czyli ziemniaczana Małopolska
Kuchnia małopolska – inaczej galicyjska – choć kształtowała się głównie pod wpływem kuchni wiedeńskiej, nie stroni od tradycyjnej kuchni polskiej. Specjałami regionu są:
- kugel kartoflany
- zmiocarz (pasztet z ziemniaków)
- ziemniaczany sernik, czyli galosz
Na lokalnych składnikach oparta jest także kuchnia podhalańska. Wśród dań z ziemniaków królują słynne moskole (placki pieczone na blasze), kwaśnica czy też grule bryzgane (ugotowany ziemniak uciskany specjalnym mieszadłem, ze skwarkami z boczku).
Dziadówka i plińce z pomoćką
Także w kuchni kaszubskiej ważne miejsce zajmują ziemniaki, z których powstało wiele dań. Do typowych przedstawicieli tej kuchni należą:
- pyzy
- grucholec (baba ziemniaczana)
- kiszka kaszubska
- golce, czy też dziadówka (zupa z maślanki, z gotowanymi ziemniakami, okraszona boczkiem)
Kuchnia Warmii i Mazur z kolei łączy w sobie smaki kuchni staropolskiej, niemieckiej i kresowej. Dominowały w niej potrawy z ziemniaków, ryb, grzybów i jagód. Przysmakiem regionu były ziemniaki kraszone olejem np. z kapustą kiszoną, kluski kartoflane, a także plińce z pomoćką (placki ziemniaczane z maczałką).
Odkryj potencjał ziemniaka!
– Ponad 300 lat obecności ziemniaka w polskiej tradycji kulinarnej sprawiło, że mają one swój udział w pysznych, lokalnych potrawach. Będąc w różnych regionach Polski warto zasmakować tradycyjnych specjałów i poznawać to warzywo na nowo, wprowadzając je ponownie do menu, ale w odmienionej, nowoczesnej wersji. W naszej kampanii chcemy zachęcić Polaków do odkrywania potencjału kulinarnego tych lokalnych produktów oraz pokazać je w kreatywnej odsłonie. Odwołamy się do tradycji spożywania ziemniaków w Polsce i ich walorów odżywczych oraz smakowych, prezentując niestandardowe podejście do ich przygotowania, udowadniając, że nie muszą stanowić jedynie tradycyjnego dodatku do obiadu – zapewnia Agnieszka Falba-Gałkowska, dyrektor Biura Federacji Branżowych Związków Producentów Rolnych, organizatora kampanii „Ziemniaki czy kartofle? Wybierz, smakuj i jedz”.
