Do końca maja w Krakowie powstanie nowy Instytut Książki. Na jego czele stanie Grzegorz Jankowicz

- To będzie potężna organizacja w skali kraju i trafia to na unikalny moment, bo dotychczas statystyki czytelnictwa były w Polsce wstydem, a nie chlubą. To się zaczyna zmieniać. Pojawiło się zupełnie nowe pokolenie młodych ludzi, którzy czytają książki. Musimy zrobić wszystko, by ci ludzie jeszcze bardziej zwrócili się w stronę literatury i czytelnictwa. MKIDN zrobi wszystko, by rynek czytelniczy w Polsce się poszerzył - zapowiadał podczas sobotniej konferencji w Instytucie Książki Bartłomiej Sienkiewicz.

Powstały z połączenia dwóch jednostek Instytut Książki będzie ogólnopolską organizacją zależną od ministerstwa z rocznym budżetem blisko 130 mln zł. Choć środowisko oczekiwało wyłonienia osoby, która pokieruje instytucją w drodze konkursu, Bartłomiej Sienkiewicz zdecydował o obsadzeniu stanowiska nominując jej dyrektora.

- W tej instytucji nie będzie konkursu. Wybrałem pana Jankowicza z przekonaniem, że jest w stanie podołać nie tylko procesowi łączenia, ale stworzenia na nowo wielkiej ogólnopolskiej, sprawnej instytucji oddziałującej na całą sferę kultury - wyjaśniał minister.

Grzegorz Jankowicz, który jest m.in. dyrektorem programowym Festiwalu Conrada, został wcześniej już powołany na pełnomocnika ds. połączenia Instytutu Literatury i Instytutu Książki.

- Połączenie tych dwóch instytucji jest konieczne z kilku powodów. Po pierwsze, dublują one w pewnych zakresach swoje działania, to jest nieuzasadnione - wyjaśnia Jankowicz. - Dublowanie instytucji w polu kultury jest nierozważnym gestem, natychmiast wchodzą sobie w drogę, niejasna staje się mechanika dystrybuowania środków finansowych, to nie jest zrozumiałe dla środowisk literackich, a one być doinformowane, ponieważ są to instytucje funkcjonujące dla nich.

Wśród głównych zadań, jakie stoją przed Instytutem Książki wymieniane są takie zagadnienia jak poprzedzone debatą instytucjonalno-prawną uregulowanie rynku wydawniczego w Polsce czy rozwój sztucznej inteligencji i jej współautorstwo bądź autorstwo powstających dzieł literackich oraz związane z tym aspekty dotyczące praw autorskich. Jako pomysły, które będą rozważane w kwestii regulacji rynku wydawniczego wymienione zostały takie koncepcje jak stosowane już w niektórych państwach europejskich zerowy wat na książki, stała cena książki przez rok od jej wydania, czy możliwości ewentualnego wykupu przez państwo części nakładu tak, by książki trafiały do bibliotek, które dzięki temu dysponowałyby całym spektrum literatury.

Nowy Instytut Książki ma za zadanie wypromować polskie czytelnictwo i zachęcić kolejne osoby do czerpania z naszej kultury oraz sięgania po książki. Instytucja ta będzie działać na transparentnych zasadach i wspierać literackie społeczności.

Obecnie w obu instytucjach trwa audyt. Jak zapowiada Grzegorz Jankowicz, decyzje dotyczące struktury, kwestie dotyczące zatrudnienia i płac będą podejmowane na podstawie bardzo szczegółowych analiz i rozmów prowadzonych z pracownikami obu instytucji.

- Tam są ciekawe projekty i programy. Nie jest tak, że przez osiem lat tam się nic nie działo. Pewne projekty były jednak zamknięte pod kloszem politycznym. Tam, gdzie tego klosza nie było brakowało komunikacji pomiędzy instytucjami a środowiskiem literackim. Ta instytucja musi słuchać i musi komunikować - zapowiada Grzegorz Jankowicz.

Przypomnijmy, Instytut Książki działa na polskim rynku od dwóch dekad, Instytut Literatury został powołany w 2019 roku. Tym pierwszym zarządzał w ostatnich latach Dariusz Jaworski, drugim kierował Józef Ruszar. Obydwie instytucje mają swoje siedziby w Krakowie, obie tez podlegają ministerstwu kultury, a ich głównym zadaniem jest promocja czytelnictwa i popularyzaja literatury polskiej. W styczniu tego roku szef resortu kultury podjął decyzję o ich połączeniu powierzając to zadanie Grzegorzowi Jankowiczowi.