Józef Gawron: Małopolanie chcą być eko! Doceńmy ich inicjatywy w plebiscycie Eko-Hero [ROZMOWA]

Gazeta Krakowska wspólnie z Urzędem Marszałkowskim organizuje po raz drugi plebiscyt Eko-Hero. Jaka jest jego idea?
Wzorem roku poprzedniego - to już druga edycja wydarzenia- plebiscyt ma przede wszystkim służyć nagłośnieniu i promocji inicjatyw wpisujących się w strategię ekologiczną województwa małopolskiego. Chcemy wyróżnić oraz nagrodzić gminy i firmy, które realizują programy na rzecz środowiska oraz tych mieszkańców, którzy podejmują inicjatywy ekologiczne. A przede wszystkim pokazać, że myślenie o ekologii nie jest przeszkodą w rozwoju gminy czy firmy, ale atutem, który warto podkreślać. W ubiegłym roku plebiscyt cieszył się bardzo dużym zainteresowaniem i mamy nadzieję, że w tym roku będzie podobnie.

Wynika z tego, że Małopolanie mają świadomość eko?
Jak pokazują badania przeprowadzone przez Polski Instytut Ekonomiczny, a także badania IBRIS z listopada 2020 roku, prawdopodobnie najwyższą w Polsce! Aż 65 proc. mieszkańców zdaje sobie sprawę z konsekwencji oddychania zanieczyszczonym powietrzem i wie, jakie są jego źródła. 57 proc. Małopolan ma też świadomość obowiązywania uchwał antysmogowych, dla porównania, w innych regionach Polski ten wskaźnik wynosi od kilkunastu do 38 procent. Widać to także w ilości inicjatyw, jakie powstają każdego roku w naszym regionie. Dlatego nieprzypadkowo jedną z kategorii naszego plebiscytu Eko-Hero jest Eko-Inicjatywa.

W ubiegłym roku byliśmy pod wrażeniem różnorodności zgłoszonych projektów, prowadzonych samodzielnie przez mieszkańców, ale również stowarzyszenia czy fundacje.

Pierwsze miejsce zyskała inicjatywa Ekospołeczni z gminy Zielonki pt. „Wszystko, co chcielibyście wiedzieć o byciu eko, ale baliście się zapytać”. Projekt stworzyła grupa ludzi, którzy postanowili zintegrować mieszkańców wokół działań ekologicznych. Środki na prowadzenie projektu pozyskali z Funduszu Inicjatyw Obywatelskich, a wykorzystali je na warsztaty ekologiczne dla dzieci i dorosłych (uczyli się ekologicznego gotowania, robienia ekozakupów i ekokosmetyków), zorganizowanie ploggingu (połączenie joggingu i zbierania śmieci) i na wycieczki rowerowe, w efekcie których powstała mapa tras rowerowych dla wszystkich mieszkańców.

Tacy aktywni mieszkańcy to skarb! Na tym tle gminy wypadają chyba trochę mniej dynamicznie?
To prawda. Chociaż, dzięki szeroko zakrojonym działaniom edukacyjnym oraz udziałowi w wielu programach poprawiających jakość powietrza, sporo małopolskich gminy ma powody do zadowolenia, jeśli chodzi o politykę proekologiczną. Stale wzrasta liczba gmin, które zdecydowały się wprowadzić uchwały antysmogowe.

Plebiscyt Eko-Hero Małopolski 2021 jest więc idealną okazją do pokazania swoich osiągnięć na tym polu oraz promocji gminy.

W kategorii Eko-Gmina, aby dać równe szanse małym samorządom i wielkim miastom, wprowadziliśmy podział na trzy grupy ze względu na wielkość gmin: do 15 000 mieszkańców, 15 000-30 000 mieszkańców oraz powyżej 30 000 mieszkańców. A więc nawet najmniejsza gmina ma szanse! W ubiegłym roku laureatami pierwszych miejsc w swoich kategoriach zostały odpowiednio: Łapsze Niżne, Dobczyce i Skawina - gminy z różnym potencjałem, o różnej skali możliwości, ale wszystkie bardzo zaangażowane w działania proekologiczne na swoim terenie.

Małopolska ma ambicje, aby stać się regionem ekologicznym. Czy takie same ambicje mają małopolskie firmy? Czy firmom opłaca się być eko?
W powszechnym odbiorze wprowadzanie rozwiązań przyjaznych środowisku - takich jak montowanie instalacji OZE, segregacja odpadów na swoim terenie czy stosowanie się do deklaracji „Małopolska bez plastiku” - to utrudnienia w rozwoju potencjału przedsiębiorstwa.

Nic bardziej mylnego. To właśnie dzięki myśleniu o szeroko pojętej ekologii, firmy sięgają po nowoczesne, neutralne dla środowiska rozwiązania i wdrażają technologie, które nie tylko chronią zasoby naturalne, ale są też ekonomiczne w eksploatacji.

Doskonałym przykładem takiego działania jest laureat pierwszego miejsca z ubiegłego roku, firma 7R SA, stosująca rozwiązania z zakresu zielonego budownictwa. Budynek, który zaprojektowali dla centrum badawczo-rozwojowego BWI Group w Balicach powstał w systemie trigeneracji (przy użyciu turbiny gazowej wytwarzana jest energia do zasilania, chłodzenia i wentylacji) i jest obiektem samowystarczalnym energetycznie. Dodatkowe rozwiązania, m.in. w postaci własnej studni, pozwalają na racjonalne gospodarowanie zasobami i pełną kontrolę nad zużyciem energii.

Jakie firmy mogą się zgłaszać?
To dosyć pojemna kategoria, jedyna, w której zgłoszenia przesyłają sami zainteresowani. Zapraszamy nie tylko przedsiębiorstwa zajmujące się produkcją czy firmy z sektora przetwórstwa, ale również gospodarstwa agroturystyczne. Słowem - wszystkie podmioty, które w swoich działaniach kierują się myśleniem proekologicznym.

O tym, że warto pokazać swoje osiągnięcia i zgłosić swoją gminę lub inicjatywę w plebiscycie, już wiemy. Ale jakie wymierne korzyści wynikają z udziału w akcji?
Laureaci pierwszych trzech miejsc w każdej kategorii, dostaną m.in. możliwość zaprezentowania się w specjalnym dodatku na łamach Gazety Krakowskiej, czyli zyskają na rozpoznawalności. Laureaci miejsca pierwszego będą też prezentowani w dedykowanym materiale TV EkoMałopolska oraz zostaną również uhonorowani specjalne zaprojektowaną statuetką. Wszyscy wezmą udział w uroczystej gali, która - jeśli ograniczenia epidemiologiczne na to pozwolą - odbędzie się 19 listopada.

W ubiegłym roku w Małopolsce przyjęto Program Ochrony Powietrza. To kolejny krok na drodze do poprawy jakości powietrza w Małopolsce oraz - co bardzo ważne - podniesienia świadomości ekologicznej jej mieszkańców. Akcje takie jak plebiscyt Eko-Hero Małopolski z pewnością wzmacniają ten przekaz.
I dlatego Samorząd Małopolski został partnerem plebiscytu. Jestem przekonany, że zmiana zaczyna się od motywowania dobrymi przykładami. Działanie na rzecz środowiska łączy się często ze zmianą przyzwyczajeń, wyborem trudniejszych, ale za to bardziej odpowiedzialnych metod. Dlatego tak ważne jest wskazywanie na tych, którzy już ruszyli w tę drogę i osiągnęli sukces - ekologicznych liderów. Gorąco zachęcam do udziału w plebiscycie. Doceńmy tych, dzięki którym zostawimy naszym dzieciom i wnukom zdrowsze powietrze, piękniejsze lasy i czystsze wody w Małopolsce.