Temat rewitalizacji kopca Wandy systematycznie powraca. Ostatnio - za sprawą zgłoszeń mieszkańców i interpelacji radnego miasta Edwarda Porębskiego, który na nie zareagował. Radny zwrócił się do prezydenta Krakowa zarówno o renowację samego kopca, jak też odsłonięcie jego panoramy przez wycięcie i pielęgnację drzew i krzewów wokół niego.
"Należy również zadbać o dojazd do niego i tym samym remont drogi oraz budowę miejsc parkingowych w pobliżu. Kopiec Wandy jest ważnym zabytkiem nie tylko dla Nowej Huty, ale również dla całego Krakowa. Jest miejscem chętnie odwiedzanym przez turystów, a mieszkańcy z przyjemnością spędzają w tym rejonie ciepłe wiosenne dni, organizując pikniki. Bardzo ważnym jest, aby zachować kopiec oraz otoczenie wokół niego w jak najlepszym kształcie, również ze względu na bezpieczeństwo odwiedzających, gdyż miejscami osuwa się z niego ziemia" - czytamy w interpelacji Edwarda Porębskiego.
Radny, zwracając się do prezydenta miasta, przypomina też, że na przestrzeni kilkunastu lat wielokrotnie, na prośbę mieszkańców, zwracał się z wnioskiem o renowację tego miejsca, dlatego chciałby się dowiedzieć, czy coś w tej kwestii zostało już zrobione.
"Szanowny Panie Prezydencie, proszę o pilną realizację niniejszego zadania" - kończy radny.
Jest już znana odpowiedź magistratu. Przygotował ją wiceprezydent Krakowa Stanisław Kracik. Niestety, nie ma tam zapowiedzi pilnych działań, w tym przy ścieżce na szczyt.
Wiceprezydent: drzewa niwelują hałas i chronią przed upałem
Na początek wiceprezydent odnosi się do kwestii drzew. Jak wskazuje, obecnie kopiec Wandy jest w stałym utrzymaniu Zarządu Zieleni Miejskiej.
"W związku z tym drzewa są na bieżąco monitorowane w zakresie ich kondycji zdrowotnej i oceny zagrożenia dla bezpieczeństwa otoczenia. Do wycinki lub cięć kwalifikowane są te drzewa, które zagrażają bezpieczeństwu korzystających z tego miejsca ludzi. Rosnące tam krzewy, np. derenie są przycinane regularnie" - wylicza autor odpowiedzi na interpelację.
Stanisław Kracik wskazuje jednocześnie, że drzewa okalające kopiec Wandy pełnią ważną funkcję. Jak przekonuje, sprawiają one, że miejsce to ma charakter rekreacyjny i zaciszny, sprzyjający spędzaniu tu czasu przez odwiedzających.
"Drzewa stanowią barierę dźwiękową, skutecznie niwelując hałas generowany przez tramwaje i pojazdy przejeżdżające drogą S7 (aktualnie w budowie) oraz dają cień, co jest szczególnie ważne w sezonie letnim i w upalne dni" - czytamy dalej w odpowiedzi dla radnego.
Wiceprezydent reasumuje też, że wszelkie ewentualne działania podejmowane w sprawie renowacji kopca Wandy oraz odsłonięcia jego panoramy poprzez wycięcie albo pielęgnację drzew i krzewów wokół niego proponowane przez mieszkańców należy rozpatrywać biorąc pod uwagę następujące względy:
drzewa pełnią ważną funkcję przyrodniczą: stanowią siedliska bytowania, miejsca schronienia, żerowania i lęgu dla zwierząt, w tym dla gatunków chronionych, tj. ptaków, nietoperzy itp.;
wszelkie działania dotyczące ewentualnej ingerencji - wycinka, cięcia strukturalne itp., wymagają uzyskania stosownej dokumentacji oraz zezwoleń, w tym nadzoru przyrodniczego;
zieleń na kopcu Wandy pełni szereg dodatkowych funkcji społecznych: ocienianie, umacnianie gruntu zwłaszcza przy nachyleniach, bariera pochłaniająca hałas, tworzenie optymalnego mikroklimatu np. podczas upałów.
Tyle o drzewach, nie pojawia się zatem zapowiedź większej akcji odsłaniania kopca.
Projekty z BO: parking zablokowany przez konserwatora, a remont kopca nie zdobył wystarczająco dużo głosów
Co do dojazdu do kopca Wandy, w odpowiedzi na interpelację czytamy, że prowadzi on przez kilka działek będących własnością gminy Kraków i Skarbu Państwa, z których część jest w użytkowaniu wieczystym ArcelorMittal. Dojazd odbywa się po nawierzchni bitumicznej i po płytach betonowych. Wiceprezydent przekazuje, że na działkach, które są w utrzymaniu Zarządu Dróg Miasta Krakowa, ubytki zostały usunięte w lutym tego roku.
W roku 2022 został złożony w ramach Budżetu Obywatelskiego projekt pod nazwą Ekologiczny parking przy kopcu Wandy. Zakładał budowę takiego parkingu na działce w sąsiedztwie kopca Wandy. Został jednak negatywnie zaopiniowany przez miejskiego konserwatora zabytków z uwagi na wpis do rejestru zabytków oraz ochronę przewidzianą w ramach planu miejscowego "Dla wybranych obszarów przyrodniczych miasta Krakowa".
"Na tym obszarze występują także relikty po forcie artyleryjskim 49 ½ Kopiec Wandy. Dla kopca Wandy wraz z otoczeniem zostało sporządzone opracowanie historyczne z wytycznymi konserwatorskimi, w którym wskazano, aby teren ten zachować w formie zieleni publicznej o charakterze rekreacyjnym. Natomiast zgodnie z przygotowaną przez Politechnikę Krakowską na zlecenie ZZM kartą identyfikacji, ochrony, utrzymania i rewaloryzacji zespołu zieleni fortecznej Twierdzy Kraków, miejsce to zostało przeznaczone do zagospodarowania zielenią, która ma za zadanie uczytelnić przebieg fosy i maski. Dlatego projekt otrzymał opinię negatywną i nie został poddany pod głosowanie" - tłumaczy ponadto zastępca prezydenta.
Stanisław Kracik dalej relacjonuje, że w 2023 roku, w kolejnej edycji Budżetu Obywatelskiego został złożony projekt pn. Kopiec Wandy do remontu! Ten projekt wprawdzie został zweryfikowany pozytywnie i poddany pod głosowanie, ale z kolei nie uzyskał wystarczającej liczby głosów i w związku z tym nie został skierowany do realizacji.
W budżecie pieniędzy brak
W odpowiedzi na interpelację czytamy jeszcze, że Zarząd Dróg Miasta Krakowa realizuje w rejonie kopca Wandy zadanie pod nazwą: Koncepcja budowy ścieżki rowerowej łączącej al. Solidarności i ul. Ptaszyckiego z ul. Igołomską o długości ok. 3200 m wraz z zapewnieniem prawidłowego odwodnienia i oświetlenia. Koncepcja została wykonana i odebrana 18 grudnia 2024 roku. Przewiduje budowę ścieżki rowerowej i chodnika w sąsiedztwie kopca Wandy. Ale przedsięwzięcie jak na razie utknęło w martwym punkcie.
"Aktualnie zadanie (w zakresie opracowania dokumentacji projektowej) nie jest kontynuowane" - informuje wiceprezydent, podając, że w obowiązującym budżecie Krakowa na rok 2025 ani w Wieloletniej Prognozie Finansowej Miasta Krakowa na rok 2025 i lata następne nie ma takiej inwestycji.
Kopiec niezwykle interesujący, a jakby zapomniany
Kopiec Wandy został wzniesiony prawdopodobnie ok. VII-VIII wieku. Według legendy ma stanowić mogiłę Wandy, córki założyciela Krakowa. Są też są inne hipotezy dotyczące budowy tego kopca - jako elementu systemu obronnego, słowiańskiego ołtarza czy części celtyckiego systemu kalendarzowego (wraz z kopcem Krakusa).
Pierwsza wzmianka o kopcu pochodzi z XIII wieku. Był wtedy zwany Mogiłą i stąd też nazwa wioski, która leżała u podnóża.
Kopiec Wandy zwieńczony jest marmurowym pomnikiem projektu Jana Matejki.
