Kraków. Brueghel i Heda w zbiorach Wawelu. "Największy zakup w historii Zamku Królewskiego"

To dzieła, które całkowicie inaczej pozycjonują zbiory Zamku Królewskiego na Wawelu. Jest to jednocześnie jeden z największych, jeśli nie największy zakup w historii Zamku Królewskiego - powiedział podczas prezentacji nowych nabytków wawelskiego muzeum jego dyrektor prof. Andrzej Betlej.

Na obrazie "Karczma Pod Świętym Michałem" Pieter II Brueghel z kronikarską dokładnością oddał codzienne życie mieszkańców flamandzkiej wsi XVII wieku. Obraz namalowany między 1619 a 1625 rokiem jest jednym z najważniejszych dzieł syna słynnego niderlandzkiego malarza, Pietera I Breughla.

- Ten obraz jest jednym z pierwszych, które malował jako już samodzielny twórca, nie odwołując się do żadnej ze znanych prac ojca - podkreśla kuratorka wystawy dr Joanna Winiewicz-Wolska. - Zaprezentował tu indywidualny styl, bogactwo inwencji i zamiłowanie do szczegółu. Pieter Brueghel młodszy był kronikarzem, bystrym obserwatorem, malarzem, który ten świat zgłębiał w detalach - dodaje.

O potrzebie zdobycia się na niezależność świadczyć może także sygnatura "Breughel", którą podpisywał późniejsze prace. Zamiana kolejności liter w nazwisku zdaniem badaczy mogła być próbą odróżnienia się od twórczości słynnego ojca.

- Mamy z powrotem w Krakowie Breughla. Przed wojną obraz tego samego autora znajdował się w Muzeum Narodowym w Krakowie, niestety, jak wiele innych dzieł sztuki, przepadł w zawierusze wojennej, prawdopodobnie skradziony. Ale odzyskaliśmy dla Krakowa tego Breughla, symbolicznie można powiedzieć, dla innej instytucji, ale bratniej, która specjalizuje się w malarstwie holenderskim, malarstwie tego okresu i stylu - powiedział w trakcie pierwszego pokazu dzieł minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. Piotr Gliński.

Pieter Brueghel młodszy umarł w 1637 roku. W tym samym roku powstała "Martwa natura" Willema Claesza Hedy, obraz o nietrwałości i przemijaniu.

Utrzymany w szarozielonej tonacji i przedstawiający kompozycję szklanych i srebrnych naczyń powstał w okresie, na który przypada większość najlepszych prac Hedy - lat 30. i 40. XVII wieku. Obraz nie był dotąd znany i przedstawiany przed publicznością.

- To przykład perfekcji, do jakiej doprowadzili malarze holenderscy sztukę iluzji. Do niedawna badacze twierdzili, że w roku 1637 "Martwych natur" Hedy powstało osiem. I teraz trzeba zweryfikować tę informację, ponieważ w 1637 roku Willem Claesz Heda namalował ich dziewięć. Prezentowany tutaj obraz nie był w literaturze przedmiotu znany. Od końca XIX wieku znajdował się w zbiorach francuskich, dopiero teraz ujrzał światło dzienne i prawdopodobnie stanie się obiektem zainteresowania badaczy - przyznaje dr Joanna Winiewicz-Wolska.

Pozostałych osiem znajduje się dziś w renomowanych kolekcjach na całym świecie. Podobnie "Karczma" Brueghla jest jedną z dziewięciu znanych dziś kompozycji o tym samym temacie. Jak podkreśla jednak kuratorka zbiorów malarstwa Zamku Królewskiego na Wawelu, obrazy pozyskane do zbiorów Wawelu należą do ich najlepszych realizacji.

Nowe nabytki Zamek kupił od prywatnego kolekcjonera z Paryża z końcem 2021 roku. Od 18 lutego 2022 roku przez kilka dni można je oglądać na specjalnym pokazie w Sali Senatorskiej Zamku, następnie zawisną na ścianach wawelskich komnat, obok arrasów Zygmunta Augusta i obrazów włoskich z kolekcji Lanckorońskich.

- Nabycie tych wyjątkowych dzieł było możliwe dzięki mecenatowi państwa i dotacji celowej MKiDN oraz Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Był to okazyjny zakup, ponieważ oba nabytki mają wielką wartość artystyczną i są jednymi z najcenniejszych obrazów w polskich muzeach - zaznacza Andrzej Betlej - Jestem przekonany, że wielu miłośników malarstwa zdecyduje się na przyjazd do naszego miasta, by je podziwiać na własne oczy.

Zamkowa kolekcja malarstwa niderlandzkiego liczy obecnie około 100 dzieł. Wiele z nich można teraz oglądać na wystawie "Nie tylko Bruegel i Rubens. Malarstwo Niderlandów na Wawelu".

FLESZ - Zamek Królewski na Wawelu pozyskał dzieła Brueghla i Hedy