Kraków. Pomnik AK: nowy konkurs czy zmodyfikowana Wstęga Pamięci?

Prezydent Jacek Majchrowski ogłosił, że do końca czerwca czeka na propozycje lokalizacji pomnika Armii Krajowej, po czym odbędzie się dyskusja na ten temat. Jeśli uda się osiągnąć kompromis w sprawie miejsca dla monumentu, prezydent zamierza ogłosić zamknięty - kierowany do kilku rzeźbiarzy - konkurs na jego projekt.

Takie są deklaracje prezydenta Krakowa po rozmowie z przewodniczącym Społecznego Komitetu Budowy Pomnika AK, architektem prof. Stanisławem Juchnowiczem. Przypomnijmy, że mają się teraz od nowa rozstrzygać losy pomnika AK, ponieważ w marcu radni miasta zdecydowali o anulowaniu wszystkich dotychczasowych uchwał w sprawie jego budowy oraz o przeprowadzeniu nowych konsultacji. Kombatanci stoją murem za dotychczasową lokalizacją monumentu: obok Wawelu, na Bulwarze Czerwieńskim. Prezydent Majchrowski natomiast przedstawił dwie inne propozycje - przy ul. Armii Krajowej (miejsce po dawnym pomniku Koniewa) i na placu Wielkiej Armii Napoleona obok Wawelu.

- Profesor Juchnowicz potwierdził, że środowisko kombatantów jest zainteresowane nadal lokalizacją pomnika na bulwarach wiślanych. Prezydent zdecydował, że podtrzymuje swoje dwie propozycje (ul. Armii Krajowej i pl. Wielkiej Armii Napoleona) i do końca czerwca czeka na inne. Jak rozumiemy, środowisko kombatantów zgłosi też bulwary - przekazuje Monika Chylaszek, rzeczniczka prezydenta.

Zgłoszone propozycje zostaną przedyskutowane. Monika Chylaszek podkreśla, że konsultacje w sprawie uczczenia AK odbędą się, choć niekoniecznie w formie tzw. panelu obywatelskiego (jego uczestnicy to losowo wybrana grupa ok. 100 mieszkańców, którzy wypracowują stanowisko końcowe). O nim od początku była mowa, gdy radni podejmowali decyzję o nowych konsultacjach. Ale urzędnicy wskazują, że kwestia ich organizacji w formule panelu obywatelskiego pojawia się dopiero w uzasadnieniu do projektu uchwały, a nie w samej jej treści.

Rozmowę prezydenta miasta z przedstawicielem kombatantów poprzedziło spotkanie z wojewodą. Inicjatorem był Piotr Ćwik. Przypomina on, że w 2013 r. przedstawiciele władz podpisali akt erekcyjny pomnika AK. - Została w ten sposób złożona obietnica kombatantom, że pomnik powstanie, i w ramach ciągłości władzy trzeba się z niej wywiązać - mówi Piotr Ćwik.

Wojewoda nie chce opowiadać się za żadną lokalizacją, by nie okazało się, że jego opinia zawęża pole do rozmów. Co do dotychczasowego projektu pomnika Wstęga Pamięci - to wijący się mur w kształcie przedwojennych granic Polski - ma pewne wątpliwości pod względem praktycznym. To obawa, że w przypadku takiej formy może dochodzić do aktów wandalizmu, a więc profanacji.

Dla wojewody nie podlega dyskusji, że konsultacje społeczne powinny dotyczyć uczczenia akowców pomnikiem, a nie np. ustanowienia stypendium czy zasadzenia pamiątkowego drzewa. - Dęby pamięci pięknie i długo rosną, ale po latach niekoniecznie pamiętamy, z jakiego powodu zostały zasadzone. A stypendia to być może i dobra idea, ale zaistnieją przez dwa do pięciu lat i się skończą. Po to budujemy pomniki, aby trwale ocalić pamięć o ważnych osobach i wydarzeniach - mówi Piotr Ćwik.

Dodajmy, że prezydent Krakowa - w filmie zamieszczonym w mediach społecznościowych - odniósł się do kontrowersji wokół stawiania Wstęgi Pamięci na Bulwarze Czerwieńskim. - Z tego, co ja kojarzę całość sprawy, to nie tyle chodziło o lokalizację na Bulwarze Czerwieńskim. Chodziło o to, że ten pomnik był bardzo agresywny - stwierdził Majchrowski. Uważa więc, że usytuowanie w tym samym miejscu innego pomnika, nie tak agresywnego, byłoby też dobrym rozwiązaniem.

Prof. Stanisław Juchnowicz potwierdza w imieniu kombatantów, że najważniejsze jest dla nich utrzymanie pierwotnej lokalizacji. A co z ewentualną nową formą pomnika? - Inny projekt oznaczałby przeciągnięcie sprawy nawet o parę lat - powiedział nam prof. Juchnowicz. A akowcy tego nie chcą - sprawa budowy pomnika już ciągnie się od ok. 10 lat. - Natomiast - co przekazałem prezydentowi - można w pewnym zakresie zmienić obecny projekt w trakcie realizacji - zaznacza przedstawiciel akowców.

Tymczasem radny Łukasz Maślona z klubu Kraków dla Mieszkańców, autor projektów przyjętych w marcu uchwał dotyczących upamiętnienia AK, zapowiada swoją interwencję. We wtorek złoży interpelację w sprawie wykonania uchwały Rady Miasta Krakowa, która zobowiązuje prezydenta do przeprowadzenia panelu obywatelskiego.

- Zawnioskuję o powołanie grupy roboczej, która zajmie się koordynacją prac nad wykonaniem uchwały. Naszym obowiązkiem jest wsłuchiwać się w głos mieszkańców - podkreśla Łukasz Maślona.

Radny komentuje również: - W sprawie ponownej próby lokalizacji pomnika Wstęga Pamięci pod Wawelem powstaje wrażenie déjà vu. Mam nadzieję, że tym razem prezydent i wojewoda zostawią tę decyzję mieszkańcom.

Jaka forma upamiętnienia

Batalia o pomnik AK trwa od lat. Aktywiści miejscy, którzy ponad rok temu wystąpili z protestem przeciwko stawianiu go pod Wawelem, podnosili m.in., że jest zbyt duży, zasłoni widok na Wawel. Projektant monumentu Alexander Smaga odpowiadał, że po konsultacjach z wojewódzkim konserwatorem powierzchnia Wstęgi Pamięci zmniejszyła się o ponad połowę, pomnik też jest niższy.

Prof. Stanisław Juchnowicz: - Najważniejsza w tym pomniku jest lokalizacja. A jego forma jest dostosowana do miejsca. Wstęga Pamięci została wybrana w konkursie, zaakceptowana i zatwierdzona do realizacji. Wybieranie nowego projektu spowoduje, że sprawa pomnika będzie trwała jeszcze bardzo długo. Raczej powinno się pomyśleć o wprowadzeniu możliwych zmian w obecnym projekcie. Moim zdaniem powinny one polegać przede wszystkim na dodaniu układów zielonych - Ogrodu Pamięci, którego częścią miał być sam pomnik. Obszar wokół, zielona otoczka ma ogromne znaczenie dla wyglądu i charakteru tego pomnika.

WIDEO: Dlaczego Polacy nie interesują się wyborami i polityką?

Źródło: Dzień Dobry TVN/x-news