Oświęcim. Nikt nie rządził w mieście tak długo, jak on

21 maja 1909 r. Rada Gminy Królewskiego Miasta Oświęcimia powierzyła urząd burmistrza Romanowi Mayzlowi. Nikt nie miał wątpliwości, że jest to człowiek, który najlepiej pokieruje sprawami miasta, chociaż z urodzenia nie był oświęcimianinem. Przybył tutaj 17 lat wcześniej z Krakowa. Mayzel był burmistrzem Oświęcimia przez 26 lat aż do śmierci w 1935 r. Nikt w historii miasta nie rządził w nim dłużej.
– 23 lipca minęło 80 lat od jego śmierci. Z różnych zachowanych przedwojennych relacji, artykułów prasowych, zdjęć z tamtego okresu widać, że cieszył się ogromnym szacunkiem obywateli miasta – mówi Łukasz Szymański, kolekcjoner i miłośnik historii Oświęcimia.
Zdaniem Wioletty Oleś, dyrektora Muzeum Zamek w Oświęcimiu, Roman Mayzel ten ogromny szacunek i zaufanie zdobył sobie swoją aktywną działalnością patriotyczną oraz na rzecz miasta, zanim został jego burmistrzem.

Mayzel pochodził z Krakowa, gdzie studiował farmację na Uniwersytecie Jagiellońskim na wydziale medycznym i właśnie farmacja sprawiła, że zetknął się z Oświęcimiem. Był 1888r., gdy przyjechał tutaj na obowiązkową dwuletnią praktykę farmaceutyczną w aptece Antoniego Polaszka. Najwyraźniej spodobał mu się galicyjski klimat małego miasta, bo po uzyskaniu tytułu magistra farmacji postanowił do niego wrócić.
– W 1894 r. otrzymał obywatelstwo Oświęcimia, a w 1898 r. otworzył własną drogerię, która mieściła się obok budynku ratusza miejskiego – mówi Wioletta Oleś. Jednocześnie mocno zaangażował się w życie społ30 stycznia 1904 r. Mayzel ożenił się z Marią Ludwiką Gorączką, córką szanowanego oświęcimskiego notariusza, co także może świadczyć o zaufaniu, jakie krakowianin zdobył sobie w Oświęcimiu. Roman i Maria zamieszkali w domu rodzinnym panny młodej przy ul. Jagiełły. Rok później przyszedł na świat ich syn Czesław Roman.

Jego pierwszą inicjatywą po objęciu urzędu burmistrza były starania o utworzenie w Oświęcimiu powiatu i już rok później w 1910 r. cel osiągnął. Za jego rządów przebudowano część ulic i wybudowano betonowy most na Sole.
Lokalni historycy zwracają uwagę, że przyszło mu rządzić w trudnych czasach. Najpierw był to okres zaboru austriackiego, następnie pierwszej wojny światowej i walki o niepodległość. Koniec jego rządów to z kolei czas wielkiego światowego kryzysu, który odczuł mocno także Oświęcim.
– Mimo tych wszystkich trudności miasto się rozwijało. Zauważali to także mieszkańcy i tym należy tłumaczyć fakt, że rządził tak rekordowo długo, bo aż 26 lat – zaznacza Wioletta Oleś. Jak podkreśla, był burmistrzem aż do śmierci. Już w 1924 r. radni za zasługi dla miasta przyznali mu honorowe obywatelstwo Oświęcimia, a 10 lat później jego imieniem nazwano dotychczasową ul. Chrzanowską (obecnie ul. Krasickiego).

Działacz i społecznik

- Roman Mayzel urodził się w Krakowie 28 lutego 1870 r. Ojciec Karol Mayzel pochodził z Morawicy, matka Karolina z domu Feintuch z Krakowa.
Mayzlowie mieli siedmioro dzieci. Roman był piątym w kolejności. Studiował farmację na Uniwersytecie Jagiellońskim na wydziale medycznym.
- Za swoje zaangażowanie i działalność niepodległościową otrzymał wiele odznaczeń.
Odznaczony został m.in. Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Legionowym, Śląską Wstęgą Waleczności i Zasługi oraz Gwiazdą Śląską.
- Mayzel był przewodniczącym i działaczem wielu komitetów obywatelskich.
Był m.in. działaczem:Powiatowego Komitetu Plebiscytowego w Oświęcimiu, Powiatowego Komitetu Narodowego, Komitetu Niesienia Pomocy Górnoślązakom, Komitetu Obrony Praw Śląska Cieszyńskiego, Związku Legionistów Polskich Oddział w Oświęcimiu, Związku Powstańców Śląskich.
- Zmarł 23 lipca 1935 roku podczas pobytu Iwoniczu-Zdroju.
Został pochowany w rodzinnym grobowcu na cmentarzu Rakowickim w Krakowie.