Przemytnicy Bożego Słowa upamiętnieni na Wiktorówkach w Tatrach

Kościół katolicki w Czechosłowacji w latach 1950-1989 przeżywał prześladowania. Druk i kolportaż literatury religijnej był zakazany, wydawnictwa religijne zamknięte.

- Na początku lat osiemdziesiątych XX w. nastąpiło jednak w Czechach i na Słowacji niezwykłe przebudzenie religijne. Stało się to między innymi pod wpływem wyboru Polaka na Stolicę Piotrową i powstania NSZZ „Solidarność” w Polsce – wspomina Piotr Bąk, obecny starosta tatrzański, który również przemycał przez zieloną granicę.

Literaturę religijną drukowano na Zachodzie i przerzucano przez Polskę i Węgry na Słowację. Publikacje były dostarczane przez słowacki Instytut Świętych Cyryla i Metodego w Rzymie. Organizacją pomocy Kościołowi w Czechosłowacji zajmowały się w tajemnicy różne grupy ludzi dobrej woli. Często na tym samym terenie, równolegle prowadziły taką działalność, nie wiedząc nic o sobie.

- Byli to księża diecezjalni, zakonnicy, ratownicy GOPR, przewodnicy górscy, leśnicy, harcerze, działacze podziemnych struktur „Solidarności”. Jednym z centrów prowadzonych przez wiele lat, dobrze zaplanowanych i przemyślanych działań były Wiktorówki – wspomina starosta. To dzięki o. Leonardowi Węgrzyniakowi, który od 1975 do 2009 był kustoszem sanktuarium na Wiktorówkach.

Podczas pierwszej pielgrzymki Jana Pawła II do Polski w 1979 r. środowisko związane z Wiktorówkami zorganizowało akcję przeprowadzenia przez „zieloną” granicę blisko 300 pielgrzymów z Czechosłowacji na spotkanie z Janem Pawłem II na krakowskich Błoniach. Przy tej okazji nawiązane zostały kontakty, które pozwoliły zbudować sieć osób po obu stronach granicy zaangażowanych w akcje przerzutowe.

Przemycaniem literatury religijnej, a także kaset VHS z filmami o tematyce religijnej zaangażowani byli ludzie z różnych ośrodków w Polsce – m.in. z Gliwic, polskiego Spisza (m.in. z Jurgowa, Czarnej Góry, Rzepisk), Poronina, Zakopanego. Ze strony słowackiej w akcji przemyty uczestniczyło kilkanaście osób. Przemytnicy Bożego Słowa działali do czasu obalenia komunizmu w Polsce i Czechosłowacji.

By upamiętnić ludzi, którzy ryzykowali, by nieść Słowo Boże, na kaplicy na Wiktorówkach powieszono pamiątkową tablicę. Pomysłodawcą i koordynatorem wydarzenia był druh podharcmistrz Maciej Jakubiak. Autorką projektu i wykonawcą tablicy jest zakopiańska harcerka, druhna przewodnik Anna Popowicz. Strona prawa tablicy przedstawia książki wydane przez Ústav sv. Cyrila a Metoda w Rzymie, dedykację „Przemytnikom Bożego Słowa 1979-1989” oraz cytat z Ewangelii (J 1, 5). Strona lewa przedstawia przemytnika podążającego tatrzańskim szlakiem oraz symbole grup biorących udział w akcji przerzutu książek przez granicę.

Fundatorem tablicy jest Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej - Obwód Tatrzański oraz Towarzystwo Gospodarcze „Spólnota Harcerska”. W uroczystości odsłonięcia tablicy wzięli udział przedstawiciele Instytutu Pamięci Narodowej.