W Niedzicy nie chcą XIV-wiecznej rodziny za patrona szkoły. Bo to Węgrzy i żyli z pracy chłopów pańszczyźnianych

Niedzicka szkoła podstawowa od kilku miesięcy szukała dla siebie patrona szkoły. W trakcie wewnętrznej procedury społeczności szkolna mogła zgłaszać kandydatury. Do ścisłych wyborów wybrane zostały cztery: św. Jana Pawła II, Polskich Noblistów, Rodziny Salamonów i właśnie rodzina Berzewiczych. W lutym 2023 roku w wyniku głosowania w szkole wygrała rodzina Berzewiczych – uzyskała największą ilość głosów. Żeby jednak formalnie stała się ona patronem szkoły, konieczna była uchwała rady gminy Łapsze Niżne. Uchwała jednak nie przeszła. Przeciwko było 9 radnych, 4 wstrzymało się od głosów, dwóch było za.

- Procedura wybory odbyła się w sposób rzetelny i demokratyczny, bez nacisków zewnętrznych. Głosujący podjęli samodzielną decyzję – mówi Magdalena Dwornicka, dyrektorka szkoły.

Dodaje, że kandydatury zgłaszała społeczność szkolna. Na rodzinę Berzewiczych wskazało 13 osób. W trakcie zaś procesu wyborczego uczniom przedstawione zostały wszystkie kandydatury – tak by mogli się zapoznać na kogo mogą głosować. Dyrektorka nie rozumie oporu rady sołeckiej wobec proponowanego patrona szkoły.

Przeciwny był m.in. Milan Pichniarczyk, radny gminny z Niedzicy. W trakcie sesji rady gminy stwierdził, że zarówno radni, jak i mieszkańcy wsi nie zostali powiadomieni o wyborach. Według radnego mieszkańcom przeszkadza fakt, że XIV-wieczni założyciele Niedzicy żyli z pracy pańszczyźnianej chłopów.

- Przepisy dotyczące nadawania patronów szkołom mówią, że wskazane jest, aby proponowani patroni byli Polakami, lub osobami szczególnie zasłużonymi dla polskiej kultury, historii i społeczeństwa. Wybrany patron to rodzina bogaczy, którzy na prawach lokacji założyli naszą wieś, czyli Niedzicę. Założyli ją na swojej ziemi, której byli właścicielami. Ale na nich pracowali późniejsi osadnicy, nasi praojcowie – mówił radny. - Wybudowali kościół pw. św. Bartłomieja, stać ich na to było, jak również na artystów, którzy wykonali obrazy. Na to wszystko pracowali chłopi pańszczyźniani. Czy ten okres ma być chlubą Niedzicy? Dziś, owszem to co po nich zostało, jest atrakcją naszej gminy. Ale to dzięki pracy pańszczyźnianej naszych przodków.

Radna Janina Schlegel z Niedzicy dodaje, że to była rodzina węgierska. Jej zdaniem patronem powinien być Polak.

Radny dodał ponadto, że duża część mieszkańców – z którymi jak twierdzi rozmawiał – nie umiała odpowiedzieć na pytanie kim była rodzina Berzewiczych. - Proponowany kandydat budzi kontrowersje i dzieli nasze społeczeństwo – skwitował radny.

Były jednak i głosy, że to od społeczności szkolnej powinien zależeć wybór patrona. Tak uważa Zdzisław Majerczak, przewodniczący rady gminy i mieszkaniec Niedzicy. - To przecież uczniowie, grono rodziców, jak i grono pedagogiczne – mówił.

Większość jednak radnych była przeciwko XIV-wiecznym założycielom Niedzicy. Tym samym szkoła nadal pozostanie bez patrona.

Rodzina Berzewiczych należała do zamożnych rodów węgierskich. Jan i Rykolf Berzeviczych w dokumentach z 1325 roku widnieją jako właściciele zamku Dunajec w Niedzicy. Byli to wnukowie komesa spiskiego Rudygera z Tyrolu, który za nadaniem króla Węgier Andrzeja II w roku 1209 lokował Niedzicę. Zamek pozostawał w rękach Berzewiczych do 1470 roku. Następnie stał się własnością komesa spiskiego Emeryka Zapolyi, żupana spiskiego, dziadka Barbary - królowej polskiej, pierwszej żony Zygmunta Starego.