Korona z iglicy wieży hejnałowej bazyliki Mariackiej pod czujnym okiem ekspertów. Na swoje miejsce ma wrócić już we wrześniu

Wykonawca prac przeprowadził już próby czyszczenia korony, a także przedstawił komisji jej stan zachowania. Kolejne kroki, które zostaną podjęte to wykonanie prób, które określą w jaki sposób korona będzie zabezpieczana i złocona.

- Stan korony jest taki jak się spodziewaliśmy. Wiemy, że pojawiają się ogniska korozji, jednak nie jest to nic zaskakującego, ponieważ korona znajdując się na wieży hejnałowej, cały czas jest narażona na naturalne procesy degradacji substancji zabytkowej poprzez ekspozycję oraz wpływ warunków atmosferycznych - mówi Katarzyna Pakuła-Major – konserwator zbiorów artystycznych bazyliki Mariackiej.

Cały proces przygotowań, jak również samego zdjęcia złoconej królewskiej korony z wieży hejnałowej bazyliki Mariackiej wymagał dużej precyzji i wiedzy. Renowacja tego zabytku to pierwszy z elementów projektu „Dziedzictwo bazyliki Mariackiej. Konserwacja elewacji wież kościoła i hełmu wieży wyższej wraz z koroną królewską". Złocona korona została zdjęta z iglicy wieży wyższej kościoła Mariackiego metodą alpinistyczną nad ranem 6 lipca.

Prace konserwatorskie obejmą wszystkie elementy korony, a kluczowym działaniem będzie jej pozłocenie. Celem prac konserwatorskich jest zahamowanie procesu niszczenia oraz przywrócenie pełnych walorów estetycznych obiektu. Podczas renowacji korony równolegle prowadzone będą działania przy poszczególnych elementach wieży. Konserwacji poddane zostaną drewniane podesty wokół iglicy, elementy kamienne i ceglane na całej powierzchni wieży oraz poszycie dachowe. Projekt wykonania tych zadań obejmuje lata 2023–2025.

- Po 25 latach od ostatniej renowacji korona wymaga ingerencji konserwatorskiej. Jest to dobry czas na tego typu działanie, ponieważ w tym roku obchodzimy 45. rocznicę wpisania Historycznego Centrum Krakowa na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Naturalnego UNESCO. Poprzez cały projekt chcemy podkreślić udział bazyliki Mariackiej w tym wspaniałym wydarzeniu. Postaramy się, żeby korona była gotowa na początek września - podkreślał jeszcze przed zdjęciem korony archiprezbiter bazyliki Mariackiej ks. infułat dr Dariusz Raś.

Wykonawcą prac jest konsorcjum firm: CONEKS Sp. z o.o. Sp. k. z Warszawy, Zakład budowlany „Szarek” Czesław Szarek z Nowego Sącza oraz Kompleksowa Obsługa Inwestycji Dawid Szlachta z Krzeszowic.

Kierownikiem prac konserwatorskich został dr hab. Jarosław Adamowicz, konserwator dzieł sztuki. Z kolei Inspektorem Nadzoru Konserwatorskiego – mgr Katarzyna Pakuła-Major, konserwator zbiorów artystycznych bazyliki Mariackiej.

Koronę poddawano kilkukrotnym konserwacjom. Należy wymienić m.in. tę z roku 1843, która udokumentowana jest w postaci inskrypcji wybitej puncą na jednym boku kryzy korony. Podczas kolejnej konserwacji w latach 1912–1913 segmenty korony od strony wewnętrznej otrzymały tzw. nowe uzbrojenie, przez co zmieniono jej kształt i wielkość. Następna konserwacja odbyła się pod koniec lat 70. XX wieku. Podczas tych konserwacji korona złocona była metodą płatkową. Ostatnie prace miały miejsce w 1999 roku. Podczas nich odnowiona została konstrukcja nośna, a korona została pozłocona.

Przypominamy, że korona waży ok. 350 kg, ma ok. 3,2 m średnicy, a jej wysokość to ok. 1,2 m. Składa się z ośmiu nieregularnych części, zlutowanych w narożnikach. Poszczególne boki korony różnią się między sobą długością. Jej kryzę stanowi ośmiobok. Z każdego boku korony wyrastają rozbudowane formy w kształcie liści na gałęziach. Na każdym z ośmiu większych liści środkowych przymocowane zostały półkoliste formy. Nie wszystkie z nich są oryginalne, niektóre zostały wymienione na nowe podczas prac konserwatorskich w 1913 roku. Część z półkolistych form posiada ciekawe dekoracje wykonane metodą rytowania i trybowania.

Oprócz ornamentyki wieńcowo-liściastej, widoczne są także motywy heraldyczne, mające swój rodowód w gmerkach mieszczańskich. Jedna z tabliczek posiada trybowany ornament z herbem Krakowa, kolejna – gmerk Jana Olszowica. Najbardziej dekoracyjną jest tabliczka z herbem Piotra Antoniego Pestalociego. Oprócz tych dekoracji korona posiada na części obręczowej jednego z segmentów rytowaną inskrypcję odnoszącą się do datowania „AD 1666 HP”, drugi monogram należy natomiast łączyć z anonimowym mistrzem – monogramistą – który wykonał koronę wieżową.

Renowacja korony to kolejna tak duża inwestycja po czasochłonnej konserwacji ołtarza Wita Stwosza, której trud przeprowadzenia i końcowy efekt został wyróżniony najwyższą europejską nagrodą w obszarze dziedzictwa kultury – Europa Nostra 2023. Przypominamy, że do 28 sierpnia br. bazylika Mariacka stara się również o Nagrodę Publiczności Europa Nostra. Głosować można online.

Więcej na ten temat pisaliśmy w tekście:

Firmy z tej branży szukają pracowników