Kraków. Premiera spektaklu "Psy ras drobnych" w Teatrze Barakah. Szpital psychiatryczny jako metafora społeczeństwa

FLESZ - Największy protest Solidarności od lat?

Powieść Olgi Hund ukazała się nakładem krakowskiej oficyny Ha!art trzy lata temu. Opowiada ona o losach młodej dziewczyny, która popada w depresję i zostaje przyjęta na oddział szpitala psychiatrycznego w Kobierzynie. Cechuje ją postępująca apatia, spadek energii z zaleganiem w łóżku, utrata zainteresowań, gorsze skupienie i koncentracja uwagi, unikanie ludzi, płaczliwość z myślami samobójczymi.

- Książka w przejmujący, a jednocześnie ironiczny i pełen krytycznego dystansu sposób, opisuje rzeczywistość szpitala psychiatrycznego i jego pacjentek. Mowa jest tutaj bowiem o oddziale kobiecym. Oldze Hund udało się stworzyć w ten sposób metaforę naszego społeczeństwa. Ten oddział szpitala w Kobierzynie skupia jak w soczewce szersze problemy i opisuje mechanizmy instytucjonalnej opresji: zarówno fizycznej, jak i psychicznej czy nawet ekonomicznej – mówi Adrianna Alksnin.

„Psy raz drobnych” to nie pierwszy raz, kiedy krakowska reżyserka podejmuje temat szaleństwa. W ramach swej dotychczasowej pracy naukowej opublikowała już kilka artykułów podejmujących motyw obłędu w literaturze kobiecej. Nic więc dziwnego, że zainteresowała ją książka Olgi Hund. Teraz powieść zamieni się na deskach Teatru Barakah w spektakl dyplomowy Adrianny Alksnin – kończy bowiem studia na podwawelskiej Akademii Sztuki Teatralnej.

- Już Nietsche zauważył, że szaleństwo skupia społeczne patologie w powiększeniu. Pewne normalne cechy, kiedy spojrzymy na nie przez szkoło powiększające, stają się patologiczne. Tak dzieje się z bohaterkami spektaklu. W przypadku jednej, dążenie do perfekcji zamienia się w nerwicę, a w przypadku drugiej - zbytnia pewność siebie sprawia, że zostaje uznana za wariatkę. Zjawisko choroby psychicznej służy w ten sposób represjonowaniu jednostek nie pasujących do społeczeństwa – tłumaczy Adrianna Alksnin.

Reżyserka nie współpracowała przy zamianie książki na spektakl z jej autorką – Olgą Hund. Miała jednak okazję odwiedzić krakowski szpital psychiatryczny w Kobierzynie. Lektura i obserwacja przełożyły się na niekonwencjonalne przedstawienie.

- Nie będzie to realistyczna opowieść. Spektakl został rozpisany na trzy różne głosy, które składają się w chór. Ważną rolę będą pełnić materiały wideo, które powstały jako element uzupełniający przedstawienie. Współistnieją one jednak na równych prawach z aktorami czy scenografią. Materiały wideo będą m.in. zawierały monologi aktorek, nagrane w intymnych przestrzeniach i w innej atmosferze. Będzie więc to spektakl filmowo-teatralny – zapowiada Adrianna Alksnin.

Ponieważ Teatr Barakah nie ma stałego zespołu aktorskiego, reżyserka zaprosiła do współpracy trzy aktorki z różnych stron Polski. Będą to: Karolina Kuklińska, związana na co dzień z Teatrem im. Jana Kochanowskiego w Opolu, Marianna Linde, którą możemy oglądać w Starym Teatrze w Krakowie oraz Kamila Janik, współpracująca z Teatrem Panopticum w Lublinie.

- Podczas moich studiów na ASP pracowaliśmy z Michałem Borczuchem nad adaptacją sceniczną filmu dokumentalnego. Było to bardzo ciekawe i pouczające doświadczenie. Nie był to bowiem klasyczny materiał dla sceny teatralnej. Pewne tropy, które odkryłam podczas tamtych zajęć, pojawią się w tym spektaklu. Chociaż będziemy tę dokumentalną konwencję przełamywać – mówi Adrianna Alksnin.

Planowo premiera spektaklu miała się odbyć w listopadzie 2020 roku. Ze względu na ograniczenia pandemiczne, wystawienie „Psów ras drobnych” odwołano. Przedstawienie jednak nagrano i zaprezentowano w internecie. Teraz reżyserka przełożyła tamten film na spektakl.

- Wszystkie przeszkody uruchamiają tylko kreatywność. Dlatego finalnie dzieło będzie pod względem formalnym interesującą propozycją, która próbuje podjąć dialog między medium teatru i filmu. Nie będzie to bowiem klasyczny spektakl. Raczej zbiór etiud, które posiadają jednak mocno zarysowaną dramaturgię i wspólną narrację – podsumowuje Adrianna Alksnin.

"Psy ras drobnych" można będzie obejrzeć 11, 12 i 13 czerwca o godz. 19 w krakowskim Teatrze Barakah.