Wyrokiem z dnia 30 stycznia 2025 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie uchylił zaskarżone rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody małopolskiego z dnia 3 października 2024 r. w sprawie stwierdzenia nieważności uchwały Rady Miasta Krakowa w sprawie ustanowienia użytku ekologicznego pod nazwą „Zakrzówek – enklawa wschodnia”.
- Wyżej powołana uchwała wprowadziła szereg zakazów na ustanowionym użytku ekologicznym o powierzchni 1,4063 ha - przypomina WSA.
Jak dalej się dowiadujemy, sąd przyjął, że wojewoda małopolski nie wykazał istotnego naruszenia prawa przez Radę Miasta Krakowa w związku z podjęciem tej uchwały.
Wyrok nie jest prawomocny.
Obszerne uzasadnienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego
W uzasadnieniu wyroku Wojewódzki Sąd Administracyjny wskazuje m.in., że w uchwale RMK wskazano cel ustanowienia użytku ekologicznego tj. ochronę mających znaczenie dla zachowania różnorodności biologicznej - siedlisk przyrodniczych oraz stanowisk rzadkich lub chronionych gatunków roślin i zwierząt, ich ostoi oraz miejsc rozmnażania lub miejsc sezonowego przebywania i rozszerzenie użytku ekologicznego "Zakrzówek".
- W ocenie Sądu tak wskazane cele realizują wymóg podania szczególnych celów ochrony. Ustawa nie precyzuje stopnia szczegółowości określenia tych celów - czytamy.
Dalej możemy też przeczytać, że w uchwale o użytku dot. wspomnianego użytku ekologicznego wprowadzano szereg zakazów, a wśród nich m.in.: niszczenia, uszkadzania lub przekształcania obiektu lub obszaru, wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu, z wyjątkiem prac związanych z zabezpieczeniem przeciwsztormowym lub przeciwpowodziowym albo budową, odbudową, utrzymywaniem, remontem lub naprawą urządzeń wodnych lub też uszkadzania i zanieczyszczania gleby.
- Spełniony został również wymóg uzgodnienia projektu uchwały w sprawie ustanowienia użytku ekologicznego z właściwym regionalnym dyrektorem ochrony środowiska. Ostateczny projekt uchwały został uzgodniony przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Krakowie postanowieniem z dnia 7 sierpnia 2024 r. Przeprowadzone zostało zatem wymagane ustawą współdziałanie przez zajęcie stanowiska - brzmi uzasadnienie.
WSA wskazuje też, że ustanowienie użytku ekologicznego następuje w drodze uchwały rady gminy. - Bezspornie uchwała ta stanowi akt prawa miejscowego - podkreśla.
- Analiza treści zakwestionowanej przez organ nadzoru uchwały wskazuje, że posiada ona wszystkie elementy formalne wymagane na podstawie przepisów u.o.p., tj. określa nazwę obszaru, jego położenie, szczególne cele ochrony, zakazy właściwe dla tego obiektu, obszaru lub jego części, wybrane spośród zakazów określonych w art. 45 ust. 1 u.o.p., ustalenia dotyczące jego czynnej ochrony i podmiot sprawujący nadzór - brzmi uzasadnienie wyroku WSA.
Dalej jest też informacja o tym, że w uchwale wskazano, że ustanowiony użytek ma powierzchnię 1,4063 ha i położony jest na konkretnych działkach.
Gniewosz plamisty na terenie Zakrzówka
- Przekonuje Sąd również argumentacja inicjatorów uchwały, przedstawiana również podczas sesji Rady Miasta Krakowa w dniu 28 sierpnia 2024 r., że zaktualizowała się potrzeba ochrony tego terenu, wobec stwierdzenia obecności gniewoszy plamistych na obszarach przekraczających użytek utworzony w 2018 r. (...) ale także wobec postępującej utraty siedlisk, m.in. poprzez utworzenie boiska do paintballa, budowę Parku Zakrzówek, czy powstających w sąsiedztwie bloków mieszkalnych. Nie wymaga większej wiedzy z zakresu ochrony środowiska dostrzeżenie zależności między zbliżaniem się zabudowy do chronionych siedlisk a istnieniem tych siedlisk, w tym ryzyka bezpośredniego i pośredniego negatywnego oddziaływania na rzadkie gatunki m.in. poprzez obniżenie poziomu wód gruntowych, czy zwiększenie śmiertelności zwierząt - czytamy w uzasadnieniu.
"Interes publiczny przeważa nad interesem indywidualnym"
WSA wskazuje, że w przypadku tej sprawy należało rozważyć, z jednej strony interes właścicieli nieruchomości objętych uchwałą, a z drugiej strony interes publiczny, związany z ochroną przyrody, środowiska i zdrowia mieszkańców gminy.
Środowisko i otaczająca przyroda jest dobrem wspólnym, a ich ochrona obowiązkiem władz publicznych, co wprost wskazuje Konstytucji RP. Zdaniem Sądu, taka ocena została przeprowadzona w tej sprawie, a radni stwierdzili, że interes publiczny przeważa nad interesem indywidualnym właścicieli prywatnych nieruchomości, a także względami gospodarczymi.
- Uchwalając uchwałę, Rada Miasta Krakowa dokonała właściwego wyważenia między tymi interesami - ocenił Sąd.
Dodał też, że podziela stanowisko RMK, zgodnie z którym większe znaczenia należało w tej sprawie przyznać względom interesu publicznego i reprezentowanego przez ten interes dobra wspólnego.
- W ocenie Sądu wojewoda małopolski kwestię interesu publicznego w tej sprawie pominął, nie dostrzegając znaczenia dla społeczności lokalnej i wyjątkowości obszaru Zakrzówka w Krakowie, w tym enklawy objętej zakwestionowaną przez wojewodę uchwałą - brzmi uzasadnienie.
Sąd wskazał również, że podjęcie uchwały zostało poprzedzone konsultacjami społecznymi.
- Pomimo przedstawienia wojewodzie raportu z konsultacji, nie odniósł się on do niego w zaskarżonym rozstrzygnięciu - wyjaśnia Sąd.
Ustanowienie użytku wiąże się z ograniczeniami prawa własności
W podsumowaniu WSA wskazuje, że: - Użytek ekologiczny jest środkiem przeznaczonym do ochrony środowiska naturalnego i z jego ustanowieniem wiążą się ograniczenia prawa własności poprzez wprowadzane na jego terenie zakazy. Jego ustanowienie powinno być odpowiednio uzasadnione. Zdaniem Sądu Rada Miasta Krakowa w wystarczający sposób wykazała potrzebę ochrony terenów objętych przedmiotową uchwałą. Rolą wojewody była ocena legalności tej uchwały z poszanowaniem zasady samodzielności jednostek samorządu terytorialnego. Już tylko na marginesie Sąd zauważa, że ta zasada zobowiązywała organ nadzoru do rozważenia, czy wobec stwierdzonych przez niego – a niezasadnych zdaniem Sądu – uchybień uchwały, nie było zasadne stwierdzenie jej nieważności w części.
