Coraz bardziej brakuje lekarzy specjalistów. Lekarze z Krakowa tłumaczą, w czym problem

– Środowisko lekarskie od dawna alarmuje, że brakuje coraz więcej lekarzy specjalistów. Widać to także dobrze w wielu raportach czy w „Barometrze Zawodów” przygotowywanym przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Problem w tym, że za zdefiniowaniem problemu nie idą zmiany, które mogłyby tej tendencji przeciwdziałać – wyjaśnia prof. Bartłomiej Guzik, dyr.  5 Wojskowego Szpitala Klinicznego w Krakowie.

Jak dalej wskazuje, już teraz na rynku brakuje lekarz dermatologów, fizjoterapeutów, psychiatrów czy stomatologów.

- Z danych Naczelnej Izby Lekarskiej wynika, że za chwilę będzie też brakowało chirurgów ogólnych, internistów i pediatrów. Liczba lekarzy odchodzących na emeryturę znacznie przewyższa niestety liczbę młodych specjalistów kończących szkolenie, co może być poważnym problemem zapewnienia ciągłości opieki medycznej. Dlatego cieszę się, że w Krakowie, na bazie szpitala wojskowego powstaje Wojskowy Instytut Medyczny, miejsce, które młodym lekarzom zapewni różne ścieżki rozwoju - podkreśla prof. Bartłomiej Guzik.

- Prestiżowe są wąskie specjalizacje chirurgiczne: neurochirurgia czy kardiochirurgia. Chirurgia ogólna jest chyba najmniej popularnym ze wszystkich zawodów zabiegowych. To bardzo ciężka praca, która dość często się nie spotyka z adekwatnym wynagrodzeniem, co jest bezpośrednio spowodowane tym, że oddziały ogólnochirurgiczne, zabezpieczające szpitalne oddziały ratunkowe, operujące pacjentów na ostro mają bardzo słabo wyceniane procedury – tłumaczy dr hab. n.med. Michał Nowakowski, kierownik Kliniki Chirurgii Ogólnej i Onkologicznej w 5 Wojskowym Szpitalu Klinicznym.

W ocenie lekarza "w rzadko którym szpitalu chirurgia ogólna jest oddziałem będącym oczkiem w głowie dyrektora przynoszącym duże pieniądze".

- Jesteśmy niezbędni do zabezpieczenia szpitali, jesteśmy niezbędni do zabezpieczenia SOR-ów, niemniej jednak wycena naszych procedur jest tak słaba, że dyrektorzy nie są w stanie wynagrodzeniami konkurować ze specjalizacjami bardziej szczegółowymi - wyjaśnia.

Dr hab. n.med. Michał Nowakowski tłumaczy też: - Młodzież wiedząc, że będzie miała dużo łatwiejsze, lepsze, bardziej prestiżowe i bardziej interesujące finansowo życie wybierając specjalizacje szczegółowe, czy to chirurgię plastyczną, neurochirurgię czy urologię dokonuje właśnie takich wyborów zawodowych.

- Trzeba również powiedzieć, że szkolenie w chirurgii ogólnej, podobnie zresztą jak w większości innych specjalizacji, dalej nie jest prowadzone optymalnie. Próbujemy we współpracy z ministerstwem zdrowia i Towarzystwem Chirurgów Polskich modyfikować program specjalizacji, ale jest to niezwykle trudne. Oddziałów chirurgicznych jest bardzo dużo, ludzi jest relatywnie mało. Pacjenci trafiają często od razu do oddziałów specjalistycznych przez co w oddziałach chirurgii ogólnej zaczyna brakować atrakcyjnych zabiegów operacyjnych, w czasie których młodzież mogłaby się uczyć swojego przyszłego zawodu - podsumowuje specjalista z krakowskiego szpitala.

Kierownik Kliniki Chirurgii Ogólnej i Onkologicznej w 5 Wojskowym Szpitalu Klinicznym wyjaśnia, że być może to kwestia struktury szpitalnej, a być może struktury szpitalnictwa w ogóle. Dalej zaznacza, że oddziałów chirurgicznych jest Polsce około 500, czynnych zawodowo chirurgów ogólnych, według różnych szacunków jest  około 2,5 – 3 tys.

- To teoretycznie ogromna liczba, ale pokazuje, że zakładając, iż każdy z nas pracuje w jednym miejscu, chirurgów nie jest wystarczająco dużo, by zapewnić dyżury w istniejących oddziałach. Pytanie zatem, czy nas jest za mało, czy tych oddziałów za dużo - podkreśla.

Dr hab. n.med. Michał Nowakowski wyjaśnia też, że chirurgia to jedna z najcięższych specjalizacji, także pod względem fizycznym.

- Nie zapominajmy, że to także specjalizacja, która wymaga bardzo szerokiego zakresu kompetencji i długiego procesu szkolenia, obarczona ryzykiem, że do końca życia zawodowego operujemy pacjentów po nocach. Ja to lubię, ale nie dla wszystkich takie warunki pracy są wystarczająco atrakcyjne więc, jeżeli mają wybór, decydują się na spokojniejszą, bardziej uregulowaną czy też bardziej przewidywalną pracę. Nie bez znaczenia jest także stres, presja i odpowiedzialność za pacjenta, w sytuacjach, gdy operujemy na cito - tłumaczy.

Według "Barometru Zawodów 2023" fizjoterapeuci to jeden z najbardziej deficytowych zawodów w Polsce. Krajowa Izba Fizjoterapeutów wyjaśnia, że w Polsce na 10 000 mieszkańców przypada około 17 fizjoterapeutów, inaczej przedstawiając, na jednego fizjoterapeutę̨ przypada blisko 600 mieszkańców.

- Aktualnie w Krakowie 3 uczelnie kształcą fizjoterapeutów. Jednostopniowe studia magisterskie prowadzą także ośrodki w Tarnowie, Nowym Targu, Nowym Sączu i Rzeszowie. Studia kończą się obroną i egzaminem końcowym. W Polsce jest ponad 70 tys. fizjoterapeutów. Jednak jedynie niewielka liczba ubiega się o uzyskanie tytułu specjalisty, a jest ku temu kilka powodów. System ochrony zdrowia w Polsce niestety nie premiuje fizjoterapeutów ze specjalizacjami. Dlatego jest ich mniej– mówi dr hab. Elżbieta Szczygieł, kierownik Zakładu Rehabilitacji 5 Wojskowego Szpitala Klinicznego.

Krakowska lekarka wylicza też: –Specjalizacja dla fizjoterapeuty do niedawna oznaczała 4 lata dodatkowej, ciężkiej nauki. Od 2021 r program zamyka się już tylko w 3 latach. Obejmuje kształcenie teoretyczne, w tym 21 kursów specjalizacyjnych w wymiarze 512 godzin oraz kształcenie praktyczne, w tym realizację 11 staży kierunkowych w wymiarze 440 godzin. W trakcie szkolenia specjalizacyjnego fizjoterapeuci powinni także odbyć 4376 godzinny staż̇ podstawowy wykonując czynności zawodowe zgodne z programem specjalizacji.  Specjalizacja kończy się trudnym egzaminem teoretycznym i praktycznym, zazwyczaj zdawanym przez połowę fizjoterapeutów. Nie bez znaczenia jest, że fizjoterapeuci opłaty specjalizacyjne płacą zazwyczaj z własnej kieszeni, a 30 tys. zł dla wielu jest niebagatelną kwotą.

Dalej tłumaczy, że w tym roku Ministerstwo Zdrowia zaproponowało współfinansowany ze środków europejskich Program „Szkolenie specjalizacyjne dla osób wykonujących zawód fizjoterapeuty i farmaceuty”.

- Wprawdzie pozwala on na dopłaty do specjalizacji, jednak proces jest na tyle skomplikowany, że niewiele ośrodków decyduje się, aby te środki pozyskać.  Pomimo prac i obietnic dotyczących zwiększenia kompetencji specjalistów fizjoterapii nadal w nieznacznym stopniu różnią się one od osób bez specjalizacji.  W sytuację wpisuje się stanowisko NFZ, który przy zawieraniu kontraktów nie premiuje większej liczby specjalistów, a to oznacza, że szpitale nie poszukują specjalistów, gdyż musiałyby im więcej płacić, a tego nie uwzględnia kontrakt - mówi dr hab. Elżbieta Szczygieł.

- Powszechnym zjawiskiem jest podnoszenie swoich kompetencji na własną rękę jak i świadczenie usług terapeutycznych na rynku komercyjnym. 75 proc. usług rehabilitacyjnych w Polsce to usługi płatne, które z punktu widzenia usługodawców dobrze się rozwijają. Sprzyjają temu coraz dłuższe kolejki pacjentów oczekujących na zabiegi - podsumowuje lekarka.