Zakopane. Kwestują na cmentarzach. "Zbieramy na ratowanie zabytkowych nagrobków"

FLESZ - Będą zmiany w prawie dotyczącym cmentarzy i pochówków

W tym roku kwesta odbywa się już po raz 29. Fundusze zbierane są na dwóch zakopiańskich cmentarzach: na Pęksowym Brzyzku i na Nowym Cmentarzu przy ul. Nowotarskiej w godz. 8 do 19. Kwestują władze miasta i powiatu tatrzańskiego, radni oraz przedstawiciele niemal wszystkich instytucji kulturalnych i aktywnych organizacji społecznych w Zakopanem.

- Kwesta ta jest na rzecz ratowania zabytkowych nagrobków zarówno na cmentarzu zasłużonych na Pęksowym Brzyzku, ale i przy ul. Nowotarskiej. Niejednokrotnie są to małe dzieła sztuki snycerskiej, kamieniarskiej czy rzeźbiarskiej. Niejednokrotnie są to groby, o które już nie ma kto inny zadbać. Bo nie ma już żyjącej rodziny. Uważamy, że jest to bardzo ważne, by zadbać o pamięć po tych ludziach, o miejsca ich spoczynku - mówi Agata Nowakowska-Wolak.

Szczególnie na opiekę zasługują nagrobki na cmentarzu na Pęksowym Brzyzku. - To moim zdaniem jest bowiem jedna z trzech nekropolii narodowych: po cmentarzu Rakowickim w Krakowie i Powązkach w Warszawie. Leżą tutaj ludzie zasłużeni dla całego kraju: artyści, wybitni sportowcy, patrioci. To m.in. Stanisław Witkiewicz, Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Władysław Orkan, Kornel Makuszyński, czy odkrywca Zakopanego Tytus Chałubiński - wylicza Agata Nowakowska-Wolka.

To także miejsce symbolicznych grobów ludzi wybitnych - w tym ludzi gór. Są tablice dedykowane gen. Mariuszowi Zaruskiemu, czy himalaiści Maciejowi Berbece.

- Są w końcu także groby najstarszych rodów góralskich. Ten cmentarz jest unikatowy w skali świata. Bez tej kwesty nie byłoby szans, by to o szczególne miejsce zadbać - dodaje organizatorka kwesty.

Podczas ostatniej XXVIII Kwesty na Rzecz Ratowania Zabytkowych Nagrobków w 2019 r. na obu zakopiańskich cmentarzach zebrano 23 546,32 zł.

- Na Pęksowym Brzyzku w roku 2020 dokończono prace nad 8 pomnikami, konserwowanymi w latach 2019 - 2020 oraz prowadzono systematyczną pielęgnację ok. 50 wybranych, opuszczonych mogił i nagrobków, a także ok. 20 nagrobków zasłużonych luminarzy kultury, m.in.: Tytusa Chałubińskiego, Stanisława i Marii Witkiewiczów, Kornela i Janiny Makuszyńskich, Kazimierza Przerwy-Tetmajera, Władysława Orkana, Bronisławy i Kazimierza Dłuskich, Józefa i Zofii Fedorowiczów, Rodziny Żychoniów, Jerzego Gawlińskiego, Mariusza Zaruskiego i innych - podaje zakopiańskie Towarzystwo Opieki nad Zabytkami

I dodaje: - W 2021 roku na obu cmentarzach wybraliśmy do konserwacji 13 zaniedbanych obiektów, w tym: 10 na Starym i 3 na Nowym Cmentarzu. Na Pęksowym Brzyzku odnowiono: 3 tumby nagrobne z piaskowca: Anieli Semków, Heleny Majewskiej, ks. Michała Maćkowskiego, 2 tumby granitowe w ozdobnych żelaznych ogrodzeniach: Julii z Kierskich Kłosowskiej i Tadeusza Nałęcza Raczyńskiego, mogiłę Michała Kappa – z dekoracyjną nieczytelną tablicą inskrypcyjną i żelaznym płotkiem, obelisk iglicowy z czarnego sjenitu Teofila Sokalskiego z 1896 r. oraz 3 skromne bezimienne groby z ozdobnymi krzyżami na piaskowcowym cokole. Na Nowym Cmentarzu w 2021 r. dokonano konserwacji 3 nagrobków: Elżbiety z Hr. De Colonna Czosnowskich Hrabiny De Michałowej Baworowskiej, Maurycego Piwoka i Julii Koszko z rodziną.

Koszt prac konserwatorskich i pielęgnacyjnych w 2020 roku to 20 547 zł, a w 2021 roku 24 490 zł. Prace te dobiegają końca.