Pierwsze dni miasta Czarny Dunajec. To będzie trzydniowe świętowanie nadania praw miejskich miejscowość

- Świętowanie rozpocznie się w piątek 23 czerwca. O godz. 14 nastąpi uroczyste otwarcie, a następnie rozpocznie się konferencja naukowa "Czarny Dunajca i okolice na przestrzeni dziejów". Ta będzie połączona z promocją książki, wystawą plenerową - zapowiadają organizatorzy. Konferencja odbędzie się w sali widowiskowej Centrum Kultury i Promocji Gminy Czarny Dunajec.

Dzień zakończy pokaz filmów w kinie plenerowym na placu obok szkoły podstawowej w Czarnym Dunajcu.

Kolejny dzień będzie poświęcony rodzinie. Na boisku sportowym odbędzie się Ogólnopolski Turniej Piłkarski (godz. 9). Z kolei na parkingu obok lodowiska będzie działać strefa rekreacyjno-sportowa (godz. 10). Będzie można wziąć udział w grze terenowej oraz w miejskim biegu. Dla najmłodszych przygotowano m.in. stragany z rękodziełem, a dla wszystkich - food trucki. Natomiast na zakończenie dnia wystąpi Gabi Grzybacz z Zespołem i gwiazda wieczoru - Elektryczne Gitary (godz. 20)

Ostatni dzień rozpocznie się od uroczystej Mszą Święta w kościele parafialnym pw. Przenajświętszej Trójcy o godz. 11.30. Następnie - na placu obok lodowiska - zaplanowano koncert m.in. orkiestry dętej OSP Czarny Dunajec, wystąpi kabaret "Wapno Gaszone", zespół Cornodunajcanie, Gminny Regionalny Zespól "Watra" oraz artyści z Ukrainy. Wieczór zakończy pokaz sztucznych ogni.

Impreza odbędzie się pod patronatem Gazety Krakowskiej.

***

Czarny Dunajec - choć miastem jest od 1 stycznia 2023 roku - był już w przeszłości miastem. To historyczny fakt. Trwa jednak spór o to, jak długo miejscowość utrzymywała taki status. Niektóre źródła podają od 1925 do 1934 roku. Inni są zdania, że prawa miejskie Czarny Dunajec miał już za czasów zaborów, a dokładnie od 1880 roku.

Początki wsi sięgają już połowy XVI wieku. Czarny Dunajec był lokowany około 1552 r. z inicjatywy Prokopa Pieniążka. Zasadźcą i pierwszym sołtysem był Tomasz Miętus, który wraz z synem zajął się karczowaniem lasu pod przyszłą osadę oraz wybudował pierwszy drewniany kościółek p.w. Świętej Trójcy.

Wieś szybko się rozwijał, zapewne dzięki położeniu przy ważnym szlaku handlowym wiodącym z Krakowa na Orawę i dalej na Węgry. W 1831 r. wieś otrzymała prawo odbywania targów co tydzień, a jarmarków sześć razy do roku. Natomiast w 1846 r. liczbę jarmarków zwiększono do 13 rocznie, w nagrodę za stłumienie powstania chochołowskiego. Niestety w 1848 r. Czarny Dunajec został okradziony i spustoszony przez Rosjan, którzy mieli pomóc Austrii w walkach przeciw Kossuthowi.

W drugiej połowie XIX w. sytuacja gospodarcza uległa znacznemu pogorszeniu. Jednym z czynników był szybki przyrost naturalny, który w tutejszym ustroju społecznym niósł ze sobą podział gruntów i rozdrobnienie gospodarstw rolnych. W 1857 r. w Czarnym Dunajcu mieszkały 1986 osoby, a w 1890 r. – już 2445. Z kolei w 1859 r. miejscowość zniszczył wielki pożar. Część mieszkańców próbowała się utrzymać szukając sezonowej pracy na Węgrzech. Natomiast znaczna grupa wyemigrowała do Stanów Zjednoczonych. To spowodowało napływ kapitału, i rozwój ekonomiczny miejscowości.

Od 1880 r. Czarny Dunajec zaczęto zaliczać do miasteczek. Powstał tu urząd pocztowy, urząd podatkowy, sąd powiatowy, apteka i szkoła. W 1904 r. powstało połączenie kolejowe z Nowego Targu do Suchej Góry Orawskiej i dalej na Węgry. Z kolei dwudziestolecie międzywojenne przyniosło obniżenie rangi miejscowości, „uwieńczone” odebraniem praw miejskich w 1934 roku.

O tym, że Czarny Dunajec znowu zostanie miastem zadecydowali sami mieszkańcy. We wrześniu 2021 roku urząd gminy zorganizował konsultacje społeczne dla mieszkańców tej miejscowości i całej gminy. Na 19 tys. 153 mieszkańców gminy uprawnionych do udziału w tych konsultacjach, zagłosowało 5788 osób. W miejscowości Czarny Dunajec za prawami miejskimi opowiedziało się 57,9 proc. Z kolei na terenie pozostałych sołectw za prawami miejskimi było 67,8 proc.

Ponowne uzyskaniu praw miejskich to szansa jak liczą władze Czarnego Dunajca na większe wsparcie finansowe, a to oznacza kolejne inwestycje i rozwój.