Kraków. Refektarz klarysek uratowany i z odzyskanym blaskiem

9 października 2023, 17:56

Tak refektarz prezentuje się po dwóch latach prac przy jego wystroju malarskim

W klasztorze klarysek przy ul. Grodzkiej w Krakowie zakończyła się trwająca przez dwa sezony konserwacja polichromii ścian i stropu refektarza - pomieszczenia służącego siostrom jako jadalnia. Przedsięwzięcie było realizowane dzięki dotacji przyznanej przez Społeczny Komitet Odnowy Zabytków Krakowa. Konserwacja wystroju refektarza zamknęła 11 lat ratowania tego zabytku.

Jak przypomina SKOZK, klaryski mieszkają przy ulicy Grodzkiej w Krakowie nieprzerwanie już od 707 lat. A sercem najstarszego, wschodniego skrzydła klasztoru jest refektarz, czyli miejsce wspólnych posiłków.

"Nadwyrężony drewniany strop i rozległe zawilgocenie, będące podłożem rozwoju toksycznych grzybów, zagrażały nie tylko zabytkowi, ale także mieszkającym w klasztorze zakonnicom. Ratowanie zabytku wpierał przez lata Narodowy Fundusz Rewaloryzacji Zabytków Krakowa. W 2013 roku rozpoczęto wzmacnianie uginającego się stropu. Od 2015 roku trwały prace izolacyjne przy gotyckich murach. Dopiero po wyeliminowaniu źródła zagrożeń można było pomyśleć o konserwacji wystroju" - podkreśla Komitet.

Refektarz znajduje się w obrębie murów klasztornych XVI-wiecznych, jednak tutejsze najwcześniejsze warstwy malarskie pochodzą z XVIII wieku.

Polichromie w refektarzu w większości są z końca XIX wieku (1887 r.), autorstwa Franciszka Kicińskiego (znaleziono sygnaturę nad gzymsem na fasecie), malarza z czasów autonomii galicyjskiej, współautora także malowideł na sklepieniu kościoła Misjonarzy na Stradomiu. Natomiast z XVIII wieku pochodzi malowidło nad drzwiami wejściowymi, w supraporcie (dokładniej - z 1730 r.), a także iluzja marmuru w ościeżu wejścia do refektarza, która w przeszłości została zamalowana przez Kicińskiego, a teraz konserwatorzy znów ją wyeksponowali.

Zakonne posiłki pod niezwykłym sufitem. Konserwacja polichromii u klarysek

W krakowskim klasztorze klarysek (przy ul. Grodzkiej) zakończył się pierwszy etap zaplanowanej na dwa lata konserwacji dekoracji malarskiej refektarza, czyli pomieszczenia służącego siostrom jako jada...

Małgorzata Mrowiec

"Stan malowideł był alarmujący. Obawy budził zakres odspojenia pokrytych malowidłami tynków od podłoża stropu sufitu i ścian" - przypomina SKOZK.

Prace przy polichromiach trwały dwa lata. W 2022 roku wykonano konserwację dekoracji malarskiej sufitu, fasety i profilowanego gzymsu. Specjaliści przywrócili tutaj oryginalną kolorystykę plafonu głównego i pozostałych płaszczyzn, scalono kolorystycznie przedstawienia Czterech Ewangelistów, uczytelniono iluzjonistyczne elementy architektoniczne. Z kolei tegoroczny, II etap prac obejmował odsłonięcie i konserwację malowidła w glifach wejścia oraz rekonstrukcję malowideł wokół okien w glifach okien (czyli we wnękach przy oknach).

Kamienica odzyskuje dawny blask. Pod zabytkową polichromią można się... ostrzyc

XIX-wieczna kamienica przy ul. Basztowej 23 w Krakowie odzyskuje swoją ciekawą dekorację malarską z czasów powstania budynku. Specjaliści zajęli się tu odsłonięciem, konserwacją, a miejscami także rek...

Małgorzata Mrowiec

"Krakowskie klaryski tworzą najstarszy konwent tego zakonu w Polsce. Początkowo, w XIII wieku, przebywały w klasztorze w Zawichoście, a następnie w Skale. W klasztorze przy romańskim kościele św. Andrzeja w Krakowie mieszkają nieprzerwanie od 1316 roku" - podkreśla SKOZK, informując o zakończonym ratowaniu refektarza sióstr.